www.fortunerafting.com
Yürüyüş, Kamp, Dağcılık İçin Genel
Malzeme Listesi
Giysiler
o Bere
o Balaklava
o Şapka
o Yüz Maskesi
o Bandana
o Pantolon
o Şort
o Mayo
o Gömlek
o Kazak
o T-Shirt
o Uzun iç çamaşır (alt ile üst)
o Rüzgarlık
o Yağmurluk (alt ve üst)
o Dolgu malzemeli anorak
o Yelek eldiven
o Orta kat eldiven
o Dış kat el
o eldiven
o Dağ için ayakkabı
o Yürümek için ayakkabı
o Çorap ve yedeği
o Tozluk
o Sandalet
Yürüyüş - Kamp gereçleri
o Sırt çantası
o bel çantası
o Baton
o Hedik
o Tur Kayağı, tur ayakkabısı, foglar
o Çadır
o Çadır tamir seti
o Kazıklar, kar kazıkları ve plakaları
o Kar fırçası
o Kar küreği
o Bivak torbası
o Uyumak için tulum
o Uyku tulumunun iç astarı
o Şişme veya kapalı hücreli köpük mat
o Şişme mat için tamir seti
o Isıtıcı
o Alına takılan fener
o Yedek piller
o Yedek ampuller
o Mum
Teknik Gereçler
o Kazma
o Buz çekici
o Kaya çekici
o Krampon ve anahtarları
o Emniyet kolonu
o Kask
o Tırmanış halatı
o İpin torbası
o Karabinalar - emniyet ekipmanları
o Kişisel iniş için emniyete alma malzemeleri
o Buz vidaları ve deadman
o Çığ sondası
o Kaya tırmanış ayakkabısı
Temizlik için Gereçler
o Diş Fırçası macunu
o Tuvalet kağıdı
o Havlu
o Sabun
o Kişisel temizlik gereçleri
Mutfak için Malzemeler
o tava seti
o Çatal, kaşık, bıçak
o Plastik bardak
o Bulaşık yıkama bezi
o Tuz, baharat ve şeker kapları
o Sıcak içecekler
o Ambalajlanmış yiyecek
o Vitamin hapları
o Elektrolit tabletleri veya tozu
o Termos
o Su şişesi ve kılıfı
o Su bidonu veya torbası
o Su dezenfekte tabletleri
o Su filtresi
o Ocak
o Ocak tamir takımı
o Ocak rüzgarlığı ve altlığı
o Benzin şişesi veya ocak kartuşu
o Sudan etkilenmeyen kibrit
o Çakmak
Diğer Malzemeler
o Güneş gözlüğü ve yedeği
o Fırtına gözlüğü
o Güneş yağı
o Dudaklariçin krem
o Böcek ilacı
o Çakı
o Harita
o Pusula
o GPS
o Çığ sinyal cihazı (Ortovox, Pieps,vs.)
o Kâğıt ve kalem
o Düdük
o Altimetre
o Termometre
o Dikiş seti
o Yardımcı ipler
o Yedek çanta tokası
o Sıkıştırma perlonları
o Dürbün
o Kimlik, para, telefon kartı, jeton
o Gerekli belgeler
o Telsiz için piller
o İlk yardım için malzeme
o Survival gereci
o Özel ilaç
o Saat yada radyo, walkman
o Fotoğraf makinesi
Taşıma
Taşıma çekmenin tersidir. Bu hareketi yapmak için küreklerinizi suya bırakın ileri ittirerek
ve dışarı çıkartarak tekrarlayın. Bu hareket çekme hareketinden çok daha fazla güç
gerektir. Çektir. Hareket kuvvetinin ve gücün çoğu bacaklardan geldiği için çekme
hareketiyle karşılaştırıldığında bu stil daha çok vücudunuzun üst tarafından kuvvet
gerektirir. nedeni kürekleri itelerken çok fazla üst beden kuvveti kullanılır. küreği çekmek
kadar güç gerektirmemektedir. Bu nedenle böyle bir yöntem çekme yöntemi kadar
sık kullanılmamaktadır. Şu son senelerde çok önemli kürekçi akıntı yönünde yürütme
yönteminin kullanılmasını savunmaktadır. Geri çekmekten daha şiddetli olan yürütme
hareketi hızlı akıntılarda momentumu muhafaza etmenizi sağlayacaktır.
Yan Bölgenin Yükselmesi
Botun akıntı yönünde çok fazla momentumu ile düz tutmaya çalışmakla bunu gerçekten
yapmak arasında büyük bir fark görülür. Çoğu zaman su sizi yan döndürür ve böylelikle
momentumunuzu kaybedersiniz. Bu nedenle botunuzun yan tarafı yükselecektir.
Yapılması gereken şey çok basittir. Çok hızlı bir şekilde botunuzun akıntı yönünde olan
kısma gidip ağırlığınızı birazdan havaya kalkacak olan tupe vermelisiniz.
Afrika’da bulunan Zambezi Irmağı dalga ve çukurlar o kadar büyüktür ki bu bölgedeki
rafting firmaları böylesi durumlar için özel uzmanlar bulundurmaktadırlar. bu uzmanlar
müşterilerle birlikte botlara binep sürekli botun içinde oradan oraya hareket edip alabora
olmayı engellemeye çalışırlar. Rüzgarlı bir sonbahar ayında botunuz ırmak üzerinde
yaprak gibi oradan oraya savrulup giderken bunun başarı ile yapılması sonucu her
şey değişebilir. kesinlikle öğrenilmesi gereken bir yöntemdir ırmakta mutlaka ihtiyaç
duyacağınıza emin olabilirsiniz.
Tur için plan yapmak
Tüm bunlardan sonra rafting yapmaya hazırsınız demektir. Ama nerede yapacaksınız?
Kimle yapacaksınız? Başka nelere ihtiyacınız olacak? İyi Düşünülmesi gereken konu bir
klavuz kiralamak mı yoksa kendi başınıza halletmek mi gerektiğidir. Bir rafting okuluna
gidip anlatılanları uzmanların yardımıyla öğrenene dek klavuzluk hizmetlerini bunu yapan
bir firmadan sağlamak en güzel yoldur. sonra, bu becerileri hepten öğrenip çalıştıktan
sonra kendi keşif gezinizi planlayabilirsiniz.
Paralı Geziler
Paralı gezilerde kılavuzluk etmesi için herhangi bir firmadan uzman kiralıyorsunuz.
Bunların avantajı ise sizin çok fazla deneyim sahibi olmanıza gerek olmaksızın firma
size çoğu malzemeyi gereçlerini sağlamış olmasıdır. Böyle geziler yeni öğrenen
Raftingci ler in bot ve araçlarını satın almadan güvenli ve heyecanlı macera dolu anlarını
tatmalarını sağlar. Rahatına düşkün olanlar için kılavuz lu bir gezi idealdir nedeni firmalar
müşterilerine kendi evlerindeymiş gibi hissettirmek için ellerinden geleni yaparlar. .ok
Heyecanlı sular, nefesleri kesen manzara, mis gibi temiz hava ve birçok harika yiyecekler
ilginç insanlarla tanışma fırsatlarını yakalamak ırmak gezilerini hızla büyüyen bir spor
haline getirmektedir.
Paralı olan gezilerin en iyi yönü basit olmalarıdır. Bir ırmak uzmanı olmaya asla gerek
yoktur. Kendi başınıza çok fazla plan yapmanıza da fazla gerek kalmaz. İstediğiniz
zaman telefon edip dünyanın en güzel ırmaklarında bir gezi ayarlayabilirsiniz. günübirlik
turlarda Antalya’da FORTUNE RAFTİNG turuna gönül rahatlığıyla katılabilirsiniz.
Normalde Paralı gezilerin ücretleri ırmağın zorluğuna, ulaşım olanaklarına ve ihtiyaç
duyulan kılavuz sayısına göre değişmektedir. Özel bir turda bir firma size ve grubunuza
belirlediğiniz güzergaha göre bir fiyat verecektir. Ancak normal bir paralı turda onların
belirlediği güzergaha uymak zorundasınız. Rafting okulları dışında hiçbir paralı turda
kılavuzluk görevi size verilmez. Paralı geziler böyle bir spora yeni başlayanlar için
amatörce uğraşmak istiyorsanız size uygundur.
Paralı bir gezi seçmek ırmak ve firma seçmek demektir. Firma konusunda karar verirken
şu soruları sormalısınız: şirket ne kadar zamandır bu işle uğraşıyor? Hükümet izni ile
mi çalışıyorlar? Güvenlik koşulları nasıl? Kılavuzun özellikleri nedir? Firmayı seçmeden
önce biraz araştırma yapmak .çok iyi olacaktır. Soru sorma konusunda teredüte asla
düşmeyin. Antalya ‘da FORTUNE RAFTİNG tamda aradığınız rafting turu için buluşma
noktanızdır.
Özel Turlar
Önce hangi ırmağa gidileceğine karar verilmelidir. Kılavuz kitapcıklarından ve ırmak
haritalarından yer, uzunluk, zorluk, ırmak akıntıları ve daha başka konularda bilgi
edinilebilir. Kendiniz yapmak istiyorsanız Yakınınızdaki bir doğa sporları mağazasına
gidip kaynak sağlayabilirsiniz. Irmağı seçtikten sonra yanınıza alacağınız şeylerin bir
listesini oluşturun ve yemek menüsü hazırlayın.
Ek Araç gereçler
Tur sonunda bazen aracınızın ulaşabildiğiniz bir yerde olmasını istersiniz. Böyle
durumlarda aracınızı taşıyabileceğiniz yedek başka bir ek araç bulabilirsiniz. Irmaklara
göre süreler değişse de böyle ek araçlarla seyahat saatlerce sürebilir bu nedenle
ek olarak plan yapmanızı gerekebilir. Önceden Düşünülmesi gereken bazı noktalar
şunlardır;
siz ve eşyalarınız varken ırmağa nasıl gireceksiniz? Arabanızı nereye ve kime
bırakacaksınız? Bu güvenlimi dir ? Turdan sonra arabanızla nasıl buluşacaksınız?
Bilinen çoğu ırmakta ek araç hizmetleri sunulmaktadır. Antalya köprülü kanyonda
firmamız FORTUNE RAFTİNG siz değerli rafting tutkunları için böyle bir hizmeti
verecektir.
Diyelim ki Ek aracınızı kendiniz sağlamak istiyorsunuz hayal gücünüzü kullanarak
daha fazla çözümler Üretebilirsiniz. Bisiklet, motosikletler, otostop, tren ya da koşu
ayakkabıları aracınıza ulaşabilmeniz için kullanabileceğiniz araçlar arasında yer alır.
Birçok insan aracının olmadığı ırmak yollarına yakın olduğundan i Rusya’da Raftingciler
giysi, yemek, uyku tulumu... Tüm eşyalarını sırt çantalarına koyarlar. Çoğu zaman
ağırlıkları 40 kg`ı geçen bu çantalar sırtlarındayken yüksek tepelerde, geçmesi zor
patikaları geçerler. Türkiye`de genelde yapılmamaktadır. Normal seviyedeki bir Kanyon
( Canyon ) turu için yenecekleri ve bu kadar malzemeyi taşımak için bir kocaman
kamyonet gerekir. Rusyada kullanılmış olan pek de hoş olmayan yöntem ise ek araç
derdini ortadan kaldırmaktadır.
Irmakta Yiyecekler
Irmağın uzunluğuyla, zorluğuna ne kadar yer ayırabileceğinize bağlı olarak yiyecek
almak kolay veya karmaşık olabilir. Konservedir, krakerdir hazır kahvelerden en iyi
Fransız restoranlarına taş çıkartacak kadar menüde geniş bir seçenek yelpazeniz vardır.
Bu tamamı ile yiyecekle ilgili planlama yapmak, sonra da onları alıp taşıma isteğinize
bağlıdır. Sabit kürekli botlarda bunun için bir avantaj sağlayacaktır. İyi paketlenmiş çok
farklı yiyeceği ve içecekleri taşıyabilirsiniz. Bununla beraber ırmağın sadece bir kısmına
yapılacak tur için çok hafif yiyecekler de lazım olabilir. Böyle durumlarda hazırlanmış pek
çok sayıda yemek kitabı bulunur. Bu kitaplardan da yararlanabilirsiniz.
Birkaç Günlük Geziler Rafting Turları
Genelde birkaç gün kadar sürecek geziler için bir günlüklerden daha fazla planlama
gerekebilir. Sadece bot, güvenlik gerektiren malzemeler, kürekler can yelekleri, öğle
yemeği, hırdavat çantası ve ilk yardım çantası çadırdır, uyku tulumlarıdır, giysiler, yemek
pişirmek için malzemeler, portatif tuvalet ve daha fazla yiyeceğe de ihtiyacınız kesinlikle
olacaktır. Uzun bir Rafting turu ayarlamak çok daha karmaşık hale gelir.
Unutmayalım ki birkaç günlük ırmak turları veya Rafting turları için kılavuz anında
karar verebilmek ve uyumlu çalışma yeteneklerine sahip olması gereklidir. Bazen
Rafting turu ne kadar uzun olursa acil bir durumun çıkması halinde yardıma uzak
Konumdasınız dır. Bu nedenle çıkmak istediğiniz ırmağın güvenlik koşullarını kesinlikle
bilmeniz gerekmektedir. Raftinge yada Irmağa gitmeden önce acil durumlarda yapmanız
gerekenleri öğrenmeniz gerekmektedir.
Diyelim ki Rafting konusunda Başlangıç seviyesindesiniz! Uzun bir tura çıkmaktan
çekinmenize hiç gerek yoktur. Harcadığınız çabanıza ve emeğinize tur sonuçlandığında
değeceğini göreceksiniz. Birkaç gün sonra evinizdeyken çok önemli ve acele olan
işlerinizin sizi daha fazla düşündürmediğini göreceksiniz. Eskiden yaşamınızda sizi
strese sıkıntıya sokan vesilelerin ırmak deneyimlerinizden sonra etkisini kaybettiğini
hissedip göreceksiniz. Uzun bir tura çıkmanızı şiddetle tavsiye ederiz. Ve rafting turuna
ilk çıkıyorsanız köprülü kanyon ( Canyon ) da paralı bir turu tercih etmenizi tavsiye
ederiz. Gideceğiniz yerde mutlaka rafting konusunda çalışma Sistemlerini gözlemleyiniz,
sorular sorun ve botların nasıl yükleneceğini öğrenin. Ve hepsinden önemlisi turun
keyfine varıp eğlencenin ve Antalya da rafting turunun keyfini çıkarın!
Dünya Çapında olan Irmak Turları
Türkiye`nin dışındaki ırmaklarda Rafting sporunu yapmak istiyorsanız uluslararası
turların karmaşıklığı, alışkın tanınmış güvenilir Rafting turlarını yapan firmaları tercih
etmelisiniz. Böyle bir rafting turu macerasına tek başına atılmak isterseniz ( genelde
sonunda her şeyin planladığı gibi gitmeyeceğini düşünerek bir firmayla gitmeye karar
verirsiniz) vizedir, uluslararası uçak biletleridir, aşırı yüklü bavullar, gümrük fiyatları,
yabancı dil anlaşmazlığı, gidilecek yerde yaşayacağınız ulaşım sorunları, alışık
olmadığınız ve bilmediğiniz yiyecekler, yetersiz kalan haritalar ve dünya üzerinde terk
edilmiş egzotik gibi yerleri de göz önünde bulundurmanız gerekmektedir.
Maceranın en uçtaki noktasını bilmediğiniz ülkelerin ırmaklarında rafting yapmanın
ayrı bir keyif verdiğini sakın unutmayın. Başka hiçbir şekilde göremeyeceğiniz yerler
ve tanıyamayacağınız insanlarla bir araya gelmenizi Rafting turları sağlar. Antartika
kıtası dışındaki bütün tüm ırmaklar artık keşfedilmişlerdir. Günümüzdeki kaşifler için
uluslararası ırmak ve rafting turları kaçırılmaması gereken bir fırsattır.
Tam Karşıdan Terimi
Yaklaşmış olduğunuz dalga veya çukur ne kadar büyük, ve ne kadar tehlikeli olursa
olsun tam karşıdan yani botun burun tarafından çarpmanız da o kadar önemli olur. Büyük
bir dalga yada çukura yan taraftan yaklaşan bir rafting botu tehlike ile karşı karşıya
kalır. Nedeni momentumunu kaybetmiş ve akıntıya karşı yan duran bir botun güçlü bir
akıntının kavrayabilmesi için daha geniş bir yüzeyi vardır Bir rafting botunun önden
arkaya doğru ters döndüğünü çok seyrek görülmektedir. Akıntının rafting botunun yan
tarafına doğru olup rafting botunu akıntı yönündeki momentumunu kaybettiğinde her
zaman alabora olmanız içten bile değildir. unutulmaması gereken bir noktada büyük
akıntılara yaklaşırken botun düz tutulmasını sağlayabilmektir.
Rafting de Serbest Kürekli Botlarda
Güvenlik
Serbest kürekli rafting botlarının zor ırmaklarda kullanılamadığına inanılırdı. Bir çok
insan takım üyelerinin bottan düşüp kılavuzun botta tek başına kalıp idare edemeyeceği
düşünülürdü. Fakat Bugün bu inanış değişmiştir. İyi bir kürek takımıyla bu rafting
botlarının en zorlu ırmakları dahi bir kaç basit nokta göz önünde bulundurularak güvenli
bir şekilde sabit kürekli botlardan daha güvenli aşılabildi açık ve nettir.
Önemli olan şu ki mümkün olan en iyi rafting takımı olmaya çalışmalısınız. Birbirinizin
becerilerini kesinlikle bilmelisiniz. Birbirinizle nasıl ne çeşit iletişim kuracağınızı Birlikte
kürek çekerek uyumla çalışmalısınız. İkinci olarak güvenlik unsurunu her zaman
aklınızda tutun. mesela ırmaktayken kürekleri sağa sola çevirirken kesinlikle dikkatli
olun, birinin kafasına vurabilirsiniz. Rafting de Irmağa çıkmadan evvel mutlaka araştırma
yapmalısınız: size bu hizmeti sunan rafting firmasını, ırmağın zorluğunu ve acil bir durum
karşısında nasıl hareket edebilme becerinizi iyi bilmelisiniz.
Serbest Kürekli olan rafting Botların
Donanımı
Serbest kürekli botla rafting yapmanın en çekici özelliklerinden biriside yola çıkmak
için bot, kürek ve takımdan başka bir şeye ihtiyaç duyulmayışıdır. Genelde bu rafting
botlarında fazla eşya taşınmaz; yiyecek ve kamp eşyalarınızı sabit kürekli rafting
botlarında taşımak daha kolay olduğundan tercih sebebidir. Bununla beraber eşyalar
kendini boşaltan rafting botlarına da yüklenebilir. Yumuşak olan çantalar tabandaki
halkalara rahatlıkla bağlanılabilir.
Serbest kürekli rafting botları özel donanımlardan biriside tabana yapıştırılmış ayak
koyma yuvalarıdır. Yeni geliştirilen bu yuvalar sayesinde rafting kürekçileri daha kolay
ve sabit kalabilmektedirler. Ayağınızı bu yuvaların içine koymak özellikle dev dalgalarda
ve şiddetli olan akıntılarda asılma hareketi yapacağınız zaman rafting botunun içinde
kalmanızı sağlayacaktır. unutulmaması gereken önemli bir güvenlik kuralı ise ayağınızın
içinde sıkışıp kalacağı ayak yuvaları kesinlikle kullanılmamasıdır. Rafting Botunuz
alabora olduğunda içinde sıkışıp kalmayı kesinlikle istemezsiniz.
Serbest Kürekli Olan Rafting Botları
Böyle Rafting botları ABD`de çok yaygındır. Her yaz sezonunda on binlerce insan Kuzey
Yarımküredeki ırmaklara adeta akın ederler. Burada bir kılavuzla tanıştırılıp, ellerine birer
kürek verilir, oturmaları için botta bir yer gösterilir ve "ileri!" gitmeleri söylenmektedir.
Serbest kürekli Rafting botlarında tüm ekibin, takım gücü hızlı olan akıntıları aşmak için
aynı anda kullanılır. Herkes kürek çeker, herkes bir uğraş vermektedir.
Kürekler Rafting botunu genelde sağa sola hareket ettirmek için kullanılır. Güzel bir
akarsu küreği sağlam, yaklaşık 1.5 metre kadar (3/5 fit) uzunluğunda ve geniş bir palaya
sahip olmalı. En iyi küreklerin sapları kavramayı kolaylaştırılarak T şekli verilmiştir.
Serbest kürekli Rafting botlarının boyları ise 1-2 ile 2-1 metre ( 4-20 fit ) arasında
değişmektedir. Taşıma kapasiteleri ise 3 ile 12 kişi arasında değişmektedir. Takım
üyeleri yan denilen tüplerin üzerine otururlar. Kılavuz ( rehber ) genellikle arkaya oturup
takımın hareketlerini yönlendirmek için komutlar verir. Kıvrak ve manevra kabiliyeti olan
bu botlar başarı için beden gücü çok iyi bir takım çalışması gerektirir. İşin çoğunu ırmak
yapar, dolayısıyla en zorlu ırmaklar dışındakilerde güvenli bir şekilde kürek çekmek için
üstün insan gücüne ihtiyacınız olmaz.
Serbest Kürekli Bot Tekniği Ve Takım
Ruhu
Şüphe yok ki serbest kürek Raftingi bir takım sporudur. Güvenli ve eğlenceyi artırmak
için takım çalışmasına odaklanmak gereklidir. insanlar ara sıra tatildeyim canım ne
zaman isterse o zaman Rafting yaparım deseler de en muhteşem, en heyecanlı
hissettiğiniz zamanlar sizin ve takımınızın birlikte uyum içinde çalıştığınız anlardır.
Herkes kürek çekmektedir. Çukurları geçer ve büyük kayalardan aşarsınız. En güzeli de
herkes ırmakta kazanılan bu zaferin mutluluğunu paylaşır. Takım çalışması başarılı bir
ırmak gezisi için kilit noktadır.
Her iyi takımın arkasında mutlaka bir kaptan vardır. Bu söz çoğunlukla sembolik olarak
kullanılır. Raftingde kılavuz botun arka tarafında yani takımın arkasında oturmaktadır.
İyi bir kaptan kürek kılavuzu teknikleri de öğretir, yapılacak hareketleri söyler ve takımla
birlikte uyumlu çalışır.
Raftingin Felsefesi
Hayat bilinmeyene yapılan sihirli bir yolculuktur. Irmak turu da böyle bir şeydir. Bir
sonraki dönemeçten sonra ne olduğunu hiç kimse bilmez. Sorunların aşılması
engellerden kaçınılması gerekir. Akıntıya karşı savaşmak yarasızdır. Irmağın vahşiliğine
ulaşmak için cesaret ve tutku gerekir. Akıp giden yaşamını ve sihrini hissetmek yaşamayı
bilmektir.
Bazen sakin bazen hareketli olan ırmak insan gelişimi için inanılmaz fırsatlar
sunmaktadır. Dikkatli olmak yeterlidir.
Irmakta ve ırmağın dışında yapılması gerekebilecek bazı detaylar:
o Çukurlardan uzak durun. Takılıp kalmaktan sakınmaya çalışın.
o Kötü bir şey olduğunda "buraya nasıl geldim?", "suç kimde?" gibi
sorulardansa "neredeyim?" ve "gitmek istediğim yere nasıl giderim?" gibi sorular
sormalısınız.
o Dibi göremediğinizde durun ve gözlem yapın. Bunun için zaman ayırın.
o Her şey zorlaşırsa başka bir yere gidin.
o Zaman zaman girdap üstünde durup dinlenin ve manzaranın tadını çıkarın.
o Sihirli gezegenimizin harikalarını görüp şaşıracaksınız. Gündelik yaşamınızda gördüğünüz
yüzey akıntılarından daha derinden akan bir akıntının bir parçası olduğunuzu var sayın.
o Eğer dibe batarsanız (ya da zirveye çıkarsanız) etrafınızda neler olup bittiğini
göremezsiniz. Irmak boyunca giderken bu deneyimizin önemini unutmayın.
o Rotanızı her zaman siz seçin. Ancak bir kayaya çarparsanız gerektiğinde yön değiştirecek
şekilde esnek olun.
Bunlar ırmak için ama hayatta da yapılması gereken yalnızca bazı tavsiyelerdir. Taban
çizgisi saygı uyandırmaz. Irmakta da, dünyada da, yaşamda da. Bazen insanlar Rafting
yapmak, ırmakları gezmek ve buralarda yüzmek için neden bu kadar zaman harcadığımı
merak ederler. Bunun sebebi orada yalnızca ırmaklar ve çevresi hakkında değil kendim
ve başkaları hakkında da çok şey öğrenmemdir.
Momentum
Momentum, botun kütlesi ve su üzerindeki hızının çarpımıdır. Hızlı bir akıntıyla ve
güçlü bir kürek takımıyla ilerletilen ağır bir serbest kürekli botun oldukça yüksek bir
momentumu vardır. Aksine bir kayadan kaçmak için ters akıntı açısını kullanan hafif bir
sabit kürekli botun momentumu çok düşüktür.
Momentum Rafting için önemli bir kavramdır çünkü botun çukurlardan, kayaların
etrafından ve dalgaların üzerinden geçmesine yardımcı olur. Momentum olmazsa
dalgalar botu durdurabilir ya da ters çevirebilir. Momentumla bazen aynı dalgayı idare
edebilirsiniz. Botu küreklerinizle her hareket ettirişinizde bir momentum yaratmış
olursunuz.
Hacimleri yüksek ırmaklarda, dalgaların botun büyüklüğünü aştığı yerlerde momentum
botu düz tutabilmek için çok önemlidir. Örneğin büyük bir ırmak dalgasını aşmaya çalışan
bir botu etkileyen iki zıt kuvvet vardır. Bir yandan bot akıntının kuvvetiyle ilerler. Öte
yandan bot bir dalgaya tırmanmaya başladığında yeni bir kuvvet, yer çekimi kuvveti,
ortaya çıkar. Akıntı yeterli momentum oluşturmaz ve kürekleriniz botu yukarı doğru itmek
için hareket etmezse yer çekimi kuvveti ağır basar ve botunuz ters döner.
Büyük Kanyondaki akıntının dibinde sağ tarafta üç büyük dalga vardır. Tedbirli
Raftingciler bu dalgalardan kaçarlar ancak 3,5 metrelik hafif bir sabit kürekli botla
dalgaları geçmek en ide Bundan emin olmak aptalcaydı ama benim bottan düşecek
bir mürettebatım yoktu ve dalgalar o kadar da büyük görünmüyordu. İlk dalga
eğlenceliydi. İkincisi akıntı yönü momentumumu sıfırladı. Son dalga üzerinde yükselirken
yavaşladığımı hissettim. Akıntının düz yönde akmasına rağmen botum aniden ters yöne
kaydı. Dalga botun sağ tarafını kavrayıp botu havaya fırlattı. Önce tehlikeli bir dengesizlik
ardından da yer çekimi olandır. Ağır basmasıyla ters döner ve bundan momentumla ilgili
gerçek bir ders çıkarılmalıdır.
Momentum büyük çukurlardan geçerken de önemli bir rol oynamaktadır. Dev dalgalarda,
çukurlarda da iki zıt kuvvet bota etki etmektedir akıntının kuvveti ve yüzeydeki ters
akıntı kuvveti. Yüzeydeki ters akıntı kuvvetini aşacak kadar momentum oluşturulmadığı
takdirde bu ters akıntı ileri yön momentumunuzu sıfırlar ve sizi çukura doğru çeker.
Burada güçlü bir akıntıyla karşılaşırsınız ve sonunda tehlikeli bir mücadele başlar ve
büyük olasılıkla botunuz alabora olur.
Lokal Olarak Donma
Soğukla vücut dokularının donmasıyla oluşan bir durumdur. En sık donan bölgeler eller,
ayaklar, kulaklar ve özellikle burun uçlarıdır. Eller ve ayaklar vücudun uç noktalarıdır
ve özellikle soğuktan dolayı dolaşım kısıtlandığında bu bölgelere giden kan miktarı
hepten azalır. Kulaklar ise ince oldukları için fazla bir dolaşıma sahip değildirler burun ise
genelde soğuktan iyi korunmaz.
Vücudun ana bölgelerindeki ısıyı korumak için diğer bölgelere olan dolaşım neredeyse
durma derecesinde kısıtlanabilir. Soğuk ayrıca damarları çevreleyen ve plazmanın
damarın dışına çıkmasını önleyen Endothelial hücrelere de zarar verir. Plazmanın kaybı
ise kanın damarın içinde pıhtılaşmasına ve dolaşımı daha da yavaşlatmasına neden olur.
Dolaşım azaldıkça dokular donmaya başlar. Hücreler arasında su, kristalleşmeye
başlar ve hücre içindeki suyu emerek büyür. Buna rağmen donma hücreleri öldürmez.
Laboratuvar çalışmalarında hücreler uzun süre donduktan sonra bile canlı kalmışlardır.
Soğuk ısırığından kaynaklanan asıl zarar endothelial hücrelerin zarar görmesi
durumudur. Dokular tekrar ısındığında bu bölgeye giden kan pıhtılaşır ve buradaki
dolaşımı tamamen durdurur. Bunun sonucunda da o bölgedeki hücreler ölür.
Nasıl Önlenir
Soğuk ısırığı havanın donma noktasının altında olduğu her sıcaklıkta oluşabilir fakat
hipotermiyle bağlantılı gelişmektedir. Hareketsizlik durumunda dolaşımın yavaşlamasına
büyük katkıda bulunur ve dolaşımı engelleyen giysiler de soğuk ısırığına katkıda bulunur.
Bazı durumlarda soğuk ısırığı metallere ya da sıvı yakıtlara temasla da ortaya çıkabilir.
Soğuk ısırığını önlemek için onu ortaya çıkaran etkenleri özellikle hipotermiyi ortadan
kaldırmak gerekir. Vücudunuzun merkezini sıcak tutarak dolaşımın azalmasını önleyen
giysiler vücudunuzun uç noktalarını da sıcak tutar. Ayrıca önemli noktalardan biri de dar
ayakkabılar gibi dolaşımı engelleyecek şeyler giyilmemesidir.
Sigara içmek yüzey dolaşımını azaltır ve bu yüzden lokal donmalara katkıda bulunur.
Dolaşımı devam ettirmek için el ve ayak parmakları hareket ettirilebilir ve kolları hızla
çevirmek dolaşımı hızlandırmak için iyi bir yöntemdir.
Soğuk ısırığını yüzeysel ve derin olmak üzere ikiye ayırabiliriz.
Yüzeysel donuklarda yüz, burun, kulak, parmaklar gibi ufak dokular etkilenir. Yüzeysel
donuklar derin donuklar kadar önemli olmasa da eğer gerekli tedbirler alınmazsa derin
donuk haline gelebilir. Derin donuklarda ise eller, ayaklar ve hatta bacak ve kolların bir
bölümü gibi daha büyük dokular etkilenir. Derin donuklarda büyük miktarda doku ya da
bir organın tamamı kaybedilebilir.
Yüzeysel Donuklar
Belirtiler
o Beyazlaşmış dokular
o Daha sonra bölge soğuk ve hissizdir
Semptomlar
o Önceleri acı hissedilir
o Üst dokular sert alt dokular daha yumuşak
Yüzeysel Donuklar için İlk Yardım
En etkin ilk müdahale donmuş organın sıcak bir vücutla temas ettirilerek ısıtılmasıdır.
Bölgenin ovulmaması ve daha fazla donmasının önlenmesi gereklidir. Bu şekilde ısıtılan
bölge kısa sürede bir karıncalanma hissiyle birlikte eski haline gelecektir.
Derin Donuklar
Belirtiler
o Deri beyaz
o Deri sert ve alttaki dokular da katı
o Eklem hareketi yok ya da kısıtlı
Semptomlar
o Donma sırasında acı
o His yok
o Eritme sırasında acı
Dağda İken Derin Donuklar için İlk Yardım
o Donmuş bölümü eritmeyin
o Etkilenmemiş dokuların donmasını önleyerek zararın artmasını engelleyin
o Eğer doku erimişse tekrar donmasını ve baskı altında kalmasını önleyin
o Kişiye bol sıvı verin
o Hastayı en kısa zamanda hastaneye ulaştırın
Donmuş bir doku eritildiğinde kişi tamamen işe yaramaz hale gelir. Donmuş bölüm
hastaya korkunç bir acı verecektir. Donup erimiş bir organı kullanmak neredeyse
imkansızdır. Eğer donmuş bir organ eriyip tekrar donarsa bu organın kaybedilme riski
büyük ölçüde artacaktır. Eritme işlemi sadece tekrar donma şansı yoksa ve vücudun
eritilmiş bölümü tamamen steril koşullarda korunabilecekse yapılmalıdır. Bu da doğa
şartlarında neredeyse imkansızdır.
Donmuş bir bölümü eritmek için donmuş organ 38.5°C ile 41°C arasında sıcaklıkta suya
sokulmalıdır. Suyun ısısı sürekli kontrol edilmeli ve gerekirse su ekleyerek aynı sıcaklıkta
tutulmalıdır. Eritme işlemi organ tamamen eriyip pembe bir görünüm kazanana kadar
devam etmelidir. Pembe renk dolaşımın başladığının göstergesidir. Çok zarar görmüş bir
organın dolaşımı geri dönmeyebilir. Eritme işlemi sırasında ve sonrasında kişinin organı
hareket ettirmesini sağlayın. Eridikten sonra organı steril bir petle korumalı ve parmaklar
arasına steril petler koyulmalıdır. Hasta hipotermiye girmiş ise önce hipotermi tedavisi
yapılmalıdır. Donmuş bölgeye aşırı ısı uygulamayın çünkü bu organa zarar verebilir.
Enfeksiyon riskini arttırmamak için su toplamış bölgeleri ellemeyin.
Soğuk ısırığının yakın dönem tedavisinde cerrahinin yeri yoktur. Ne yazık ki konu
hakkında tecrübesiz bazı cerrahlar donmuş ve erimiş bölgenin görüntüsü yüzünden
hemen bir ampütasyon üzerinde ısrar edebilirler. Ampütasyonu reddeden bazı hastalar
en az ya da sıfır doku kaybıyla olayı atlatmışlardır.
Cerrahi müdahale dokular tamamen ve kesinlikle öldükten sonra yapılmalıdır.
Başlangıçta dolaşımı sağlamak için bazı ufak müdahaleler olabilir fakat ampütasyon,
donma olayının üzerinden uzun bir süre geçtikten sonra sadece ölü dokuyu ayırmak
amacıyla yapılmalıdır. Soğuk ısırığı yaşamış kişiler soğuğa karşı daha hassastırlar ve
daha önce donmuş bölgelerindeki damarlar kalıcı olarak zarar gördüğü için bu bölgelerin
donma şansı daha yüksektir.
Kendini Boşaltan Rafting Botları
ABD`de kendini boşaltan botlar için yapılan ilk girişimler çoğunlukla başarısız oldu. Bir
tanesinde botların tabanları çıkarılıp şişirilemez tabanlar yan tüplere bağlanmıştır. Bir
başkasında ise tabanları tamamen kaldırıp yerine tahtalar asılmıştır. Bu tasarımların
hiçbiri işe yaramamıştır. Bunlar suyu botun dışına akıtmak yerine çoğunlukla su
yüzeyinin altında kalmışlardır ve böylece kendini boşaltan botlar uygulamada kullanışsız
kalmıştır. Yine de herkes kovalardan kurtulmak için yeni tasarımlar aramaya devam etti.
1983`te kendini boşaltan botların çalışan ilk örneği Jim Cassady tarafından "Whitewater
Manufacturing" şirketine bağlı olarak geliştirildi. Başarısının sırrı şişirilebilir tabanıydı.
Daha önceki bütün kendini boşaltan bot tasarımlarında bu hayati önemi olan etken göz
ardı edilmişti. Şişirilebilir taban ırmak yüzeyinin üstünde gidebilmekteydi. İçeri giren su
yan tüplerle tabanı birbirine bağlayan metal halkalı deliklerden dışarı akıyordu. Hepsi
içerisinde bu en iyi çözümdü; malzeme ve yapıştırma tekniklerinde yapılan yeniliklerle
daha iyi sonuçlar alındı.
Amerikalı Raftingcilerin 1980`lere kadar eğimin fazla, hacmin büyük olduğu zorlu
ırmakları aşmanın tek mantıklı yolunun kendini boşaltan botlar olduğunu anlamamaları
şaşırtıcıdır. Sibirya`da Katun Irmağını keşfe gittiğimde bir grup Sovyet Raftingçi ile
tanışmıştım. Bizi çadırlarına davet edip votka ve domuz eti ikram ettiler. Irmaklarda
yaşadıklarını anlattılar ve daha sonra utangaç bir şekilde botlarımızın güçlü malzemelerle
sağlam yapıldığını ve iyi yapıştırıcılar kullanıldığını söyleyip "belki botunuzun tabanını
çıkarmayı düşünmelisiniz" dediler. İçine su dolan bir botu dik Sibirya ırmaklarında
kullanmak akıllıca değildi. Onlara hak verdik uluslararası dostluğa kadeh kaldırdık ama
botun tabanını yerinde bıraktık.
Kendini boşaltan botların tek olumsuz yönü fiyatları ve daha zorlu ırmaklarda layık
olduğu gibi kullanılabilmeler. Güvenlik ve esneklik özellikleri sayesinde bu botlar 90`lara
damgasını vurmuştur. Yine de ABD deki kolay nispeten kolay ırmakların birçoğunda
kendini boşaltan bir bot kullanmak sıkışık trafikte Porsche kullanmak gibi bir şeydir: zevkli
ama sinir bozucu. Porsche`nin yüksek performansı gibi bu botların da en iyi performansı
kolaylardan ziyade zorlu parkurlarda kendini gösterir.
1990larda daha iyi malzemelerin kullanılması ve kendini boşaltabilen botların
yaygınlaşması ile akarsular daha fazla insan için erişilebilir hale geldi. İki çeşit bot olduğu
gibi bu botlar için iki çeşit kürek kullanma şekli vardır: Serbest (paddle boat) ya da sabit
Kassal Dayanıklılık ve Kuvvet
Kassal Endurans ve Kuvvet
Kassal endurans ve kuveten bahsetmeden önce kas nedir, nelerden oluşur, nasıl
kasılır gibi temel konulardan ve kas kuvveti ve dayanıklılığını geliştirmek için kullanılan
çeşitli ağırlık programları ve egzersizlerinden bahsetmek istiyorum. Bilindiği üzere kas
dokusu uyarılabilme ve uyarıları iletebilme yeteneğine sahiptirler ve kas hücrelerinin bir
araya gelmelerinden oluşurlar. Ayrıca kasların uyarılar karşısında verdikleri tepkiye ise
kasılma denir. Tüm insanlar çalışırken, spor yaparken, yürürken, ayakta dururken ve
hatta uyurken bile bu aktiviteleri gerçekleştirebilmek için kas dokusunun kasılmasına
ihtiyaç duyarlar. İnsan vücudunda üç çeşit kas dokusu vardır. Bunlar düz kaslar (istem
dışı kasılan), iskelet kası ve kalp kası. Bizim burada ilgileneceğimiz kas grubu iskelet
kaslarıdır. Bilindiği üzere kas dokusu fibrillerden oluşmuştur ve insan kasında temel
olarak üç tip fibril içerir. Bunlar:
Hızlı kasılan kas fibrili (fast twitch)
Bunlar hızlı glikolitik (fast glycolytic) veya Tip II-b olarakta adlandırılırlar. Az sayıda
mitokondri içerirler, anaerobik kapasiteye sahiptirler ve çabuk yorulurlar, dayanıklılıkları
azdır ama çok hızlı ve kısa zamanda kasılırlar ve kuvvetlidirler. Bünyelerinde kendilerine
anaerobik kapasite sağlayan çok sayıda glikojen depoları ve glikolitik enzimler vardır.
Ayrıca yavaş kasılan kas fibrillerine göre (slow twitch) daha çok miyofibril ve daha
yüksek ATPase aktivitesi içerirler. Hızlı kasılan kas fibrillerindeki yüksek miyofibril sayısı
hücrenin çok sayıda miyozin çapraz köprüsü içerdiği ve yavaş kasılan kas fibrillerine
göre daha çok kuvvet ortaya koyabileceği anlamına gelmektedir. Zaten bir kas fibrili
tarafından yaratılan kuvvet miktarı mitozin çapraz köprülerinin herhangi bir zamanda
temas etme sayısına bağlıdır.
Yavaş kasılan kas fibirili (slow twitch):
Bunlar yavaş oksidatif veya Tip I olarakta adlandırılırlar. Çok sayıda mitokondri içerir
ve daha çok kan damarlarıyla çevrilidir ve daha çok kırmızı pigmentli miyoglobün
konsantrasyonu içerirler. Bilindiği üzere miyoglobün kandaki hemaglobün`e benzer ve
O2 taşır. Bu sayede yavaş kasılan kas fibirilleri yüksek aerobik kapasite ve yorgunluğa
karşı yüksek direnç sağlar. Çok sayıda mitokondri içerirler, aerobik kapasiteye sahiptirler
ve geç yorulurlar, dayanıklılıkları fazladır. Yavaş fakat uzun süreli kasılabilirler ve fast
twitch`lere göre daha az kuvvetlidirler.
Orta şiddette kasılan ara fibriller
Bunlar hızlı oksidatif (fast oxidative) veya Tip II-a olarak da adlandırılırlar. Ara fibriller
tek bir fibril tipi değildirler. Hızlı ve yavaş kasılan kas fibrilleri arasında bir köprüdür.
Bu yüzden bu fibriller hızlı ve yavaş kasılan kasların niteliklerinin bir karışımı olarak
düşünülürler (Tablo 8.1).
Kaslar hakkında kısaca bilgi verdikten sonra gelelim esas konumuza. Aslında kas kuvveti
ve dayanıklılığı sıklıkla birbirine karıştırılan terimlerdendir. Şimdi bunları derinlemesine
inceleyelim:
Kas Kuvveti
Kas kuvveti bir kas yada kas grubu tarafından uygulanan maksimum kuvvettir. Kas
kuvveti günlük hayatımızdaki çeşitli aktiviteler için gereklidir. Aslında kas kuvveti
aktiviteye bağlı bir faktör olmasına rağmen herkes için en düşük seviyede bile olsa
gereklidir. Yaşam boyunca akut ve kronik yaralanmalardan korunmak için, günlük
ihtiyaçlarımızda, acil durumlarda ve diğer durumlarda kimseye muhtaç veya bağlı
olmamak için kuvvete ihtiyaç duyarız.
Kuvvetli olmak için bir kas yada kas grubunun normalde karşılaştığı dirençten
daha fazlasına karşı güç sarfetmesi gerekir. Bu yüzden kas kuvveti kaslara aşırı
yükleme(overload) yapıldığı zaman en etkili şekilde gelişir. Yani maksimal yada
maksimale yakın ağırlıklarla yapılan antremanlarda en iyi gelişir. Ağır kilolar kasları
maksimal kasılmaya zorlarlar, bu da fizyolojik adaptasyona ve kas kuvvetinin artmasına
neden olur. Genellikle kas kuvvetini arttırmak için maksimale yakın ağırlıklarla az tekrarlı
antremanlar yapmalıyız.
Kas kuvvetini arttırmak için egzersizin yoğunluğu maksimum ağırlıkla 1-6 tekrar olmalıdır.
Ağırlık antremanları üzerine yapılan çalışmalarda kuvvet gelişiminin ancak bir kişinin
kendisinin %75 maximalinin üzerine çıktığında meydana geldiğini ortaya çıkarmıştır.
Çünkü kuvvet gelişiminde en önemli faktör yapılan antremanın şiddetidir. 10 maksimal
tekrarlı bir ağırlık antremanı yaklaşık olarak bir kişinin maksimalinin %75 inin üzerindedir.
O yüzden antremana başlarken 10 ile 12 maksimum civarında bir yoğunluk en iyi
seçenektir. Bu yaralanma şansınızı düşürür ve ağırlık kaldırmak için gerekli hazırlıkları
yapmanıza zaman tanır.
Kuvveti etkileyen faktörler
Harcanan güç
Kuvveti etkileyen bir numaralı faktör istemli olarak maksimal kaslarda harcanan güçtür.
Tabi ki kasılma, fibrillerin sayısı, kasılma sırasında fibrillerin durumu (uzunluk, yoğunluk)
ve iskelet sisteminin mekanik yapısı tarafından etkilenir.
Cinsiyet
12 ile 14 yaşa kadar erkek çocukları kız çocuklarına göre daha az kuvvetlidir. Bu
yaşlardan sonra erkek çocukları kuvvetlenerek süreğen bir artış göstereceklerdir. Bu
artışın sebebi testesteron hormonunun salgılanmaya başlanmasıdır. Erkeklerdeki
testesteron hormonu kadınlardan 10 kat daha fazladır. Bilindiği gibi. Testesteron
hormonu kasların daha çok gelişmesini sağlayan anaerobik bir hormondur. Ayrıca istekli
ve daha saldırgan bir antreman yapmanızı sağlar.
Yaş
Kuvvet 20 yaş civarında en üst seviyeye ulaşır ve yıldan yıla gittikçe azalan bir grafik
çizer. Kuvvetteki bu azalma kötü beslenme, sedenter yaşantı, düzensiz hayat tarzı vb.
gibi birçok faktörden etkilenir. Tabi ki düzenli egzersiz yaparak yaşa bağlı kuvvet kaybını
uzun bir süre geciktirebiliriz.
Vücut yağlarının yıkımı
Genç bayanlar erkeklerden 2 kat daha yağlı bir vücut yapısına sahiptirler
(erkeklerde %12,5 iken bayanlarda %25) ve erkeklerin kas hacmi kadınlarınkinden daha
büyüktür. Yağsız vücut ağırlığına oranla kadınlar bacak kuvvetinde erkeklere oranla daha
az eksikken kol kuvvetinde erkeklerden %30 daha aşağıdadırlar. Ayrıca kas çevresinin
her cm2 sine 4 ile 6 kğ.`lık bir güç etki eder.
Kas fibrillerinin yapısı
Örneğin büyük veya daha hızlı kas kasılmalarında hızlı kasılan kas fibrilleri önemli bir
potansiyele sahiptirler. Yani kasılmanın olacağı kasın yapısı da kuvveti etkileyen bir
faktördür.
Kas potansiyelinin kullanılması
Hem periferik hem de merkezi birçok kas fibrilini aynı anda kullanabilme yeteneği kas
kuvvetini etkiler.
Teknik
Normalde fizyolojik olarak kaldırma ve kasın kasılma potansiyelinin %30`unu kullanırız.
Yine de antremanla gelişen kas potansiyeli ve iyi bir teknikle potansiyelimizin %80`ini
kullanabiliriz.
Kuvetin yapısı
Kuvetin yapısı da kas gücünü etkileyen faktörlerden biridir. Kuvvet birkaç yolla
geliştirilebilir. Örneğin izokinetik, izotonik ve izometrik kasılmalarla. Ağırlık
antremanlarında başlangıçtaki ilk bölüm çok güçtür. Kas düzeyindeki değişikliklerde
mekanik bir avantaj sağlamak için ağırlığın ilk direnci yenildikten sonra kaldırış daha
kolay olur.
Irmağı Tanımak Okumak
Akıntı yönüne bakın ve neyin güvenli olduğunu belirleyin, nereye gideceğinize karar
verin. Irmak klavuzları buna akıntıyı okumak der. Bir kitap okumak gibi zorlu bir akıntıyı
okumak da biraz yoruma açıktır. Ana konusu ne? Nereye gidiyorum? Karakterler kim?
Dikkatimi nereye vermeliyim. Bazı hikayeler dalgalar, bazıları çukurlar, bazıları da
akıntının başlangıcı ya da sakin bir yer üzerinde yoğunlaşır.
"Akıntıyı mümkün olduğunca tümüyle incelemeniz önemlidir. Crystal akıntısını ilk kez
incelediğimde ünlü Crystal çukuruna dikkatimi öyle vermiştim ki akıntının başındaki
dalgaları ihmal etmiştim. Bundan dolayı vahşi Crystal çukurunda balıklama atlamak
zorunda kaldım. Bir akıntıya balıklama dalmadan önce onu tüm yanlarıyla incelemem
gerektiğini yaşayarak öğrendim."
En iyi ırmak okuyucular geçmiş deneyimlerine dayanarak zorluk ve tehlikeleri sezerek
ve aynı zamanda girdabın içinden geçen en iyi, en güvenli ve en heyecanlı rotayı
planlayarak bir akıntıyı tamamen keşfeder.
Bir akıntı okumak bir sanat olduğu kadar bilimdir de. Yeni bir bakış açısı gerektirir.
İlerideki engelleri kilit bir adım belirler. İleride duran dalgalar mı yoksa büyük bir çukur mu
var? Kayanın arkasındaki girdap botu tutacak kadar güçlü müdür? Bu bir dalga mı yoksa
üzerinden su geçen bir kaya mı? Bir sonraki adım nereye gideceğinize karar vermektir,
engellerin yanından, üzerinden, içinden geçen rotayı seçmek. Son olarak kararınızı
gerçekleştirip botunuzu gitmesini istediğiniz yere götürmeniz gerekir.
Hızlı Olan Akıntılar
Çok Hızlı akıntılar üç temel nedenden dolayı oluşur. Bunlar hacim, eğim ve engellerdir.
Bir ırmaktaki suyun hacmi derken, damla damla aksın ya da çağlasın, belli bir yerdeki su
miktarından söz edilmektedir. Eğim ise ırmağın belli bir mesafeden inmesidir. Engeller
de ırmağın akıntısının önüne çıkan ve ırmağı daraltan şeylerdir. Hacim ne kadar fazla,
eğim ne kadar dik ve engeller ne kadar çok olursa hızlı akıntılar o kadar büyük olur. Tam
tersi de aynı şeye neden olabilir. Örneğin yüksek miktarda suyun iri bir kaya parçasıyla
tıkanmış bir boğazdan hızla akması köpükle dolu çok güçlü bir hızlı akıntıya sebep olur.
Buna karşın dümdüz bir ovada, çok az suyla adeta damlayarak akan bir ırmakta ne hızlı
akıntı ne de köpük oluşur.
ABD`de çoğu ırmakta hacim saniyede akan metre küp cinsinden hesaplanır. Bu rakam
ırmakta belli bir noktadan saniyede kaç metre küp su aktığını gösterir. Ortalama bir
çayda akıntı yaklaşık 3 m³/s`dir. Ancak Mississippi`de bu rakam 3000 m³/s olarak
hesaplanır. Bir ırmağın eğimi ise bir millik (1 km= 0,621 mil) mesafedeki dikey akıntının
boyu bulunarak hesaplanır. Başka bir deyişle eğim ırmağın aktığı tepenin ne ölçü dik
olduğunu gösterir. Bugün bazı uzman raftingci ler mil başına 76 m`lik eğime sahip
ırmaklarda su sporu yapmaktadırlar. Bu aşırı dik olarak görülen ve son yıllara kadar
aşılması imkansız kabul edilen bir ölçüdür. Buna karşılık dünyaca ünlü Kolorado
ırmağının ortalama eğimi mil başına yaklaşık 2 m`dir. Ancak Kolorado ırmağının eğimi
düşük olsa da 560 m³/s`ye varan hacmi bu eksikliğini kapatır. Unutulmaması gerekir ki
eğim aldatıcı olabilir. Örneğin ortalama 15 m`lik bir eğim 14 m`lik bir şelalenin sonundaki
yaklaşık 1 metrelik eğim anlamına gelebilir.
Engeller ise bir ırmağın bir A noktasında B noktasına akmasını engelleyen, durduran vs.
Bütün sert cisimlerdir.
Kolorado Nehrindeki Crystal Akıntısı (Crystal Rapid) hacim, eğim ve engellerin köpüklü
akıntıları nasıl oluşturduğunu gösteren güzel bir örnektir. Kolorado Büyük Kanyon`dan
akan yüksek hacimli bir ırmaktır. Normal bir günde derinliği millerle ölçülen bu ihtişamlı
kanyondan 560 m³/s su akmaktadır. Phoenix`te klimalara enerji sağlayıp Los Angeles`ta
bahçeleri suladıktan sonra ırmak bazen durgun bazen de hızlı akar. Çoğu zaman
Koloradao serin, sakindir ve dağınık değildir - yani yalnızca önünüzdeki manzarada
kıvrımlar halinde akan güzel bir ırmaktır. Ancak Crystal Akıntısın`da çeyrek milden daha
az bir mesafede 5 m`den daha fazla bir eğimden akar. Böyle bir hızla akan 560 m³/
s su kendi başına dünyanın en hızlı akıntısını oluşturmaz. Ancak yakınlardaki Crystal
Çayı`nın taşıp bütün kanalı küçük kayalarla daraltmasından ve tam ortaya da büyük bir
kayayı taşımasından sonra Crystal raftingçilerin gözünü en çok korkutan yer olmuştur.
Irmakta Güvenlik 1
Irmakta yol almak güvenlidir. Profesyonel klavuzlar "ırmak yolculuğunun en tehlikeli
kısmı başlangıçtır" der. Uygun hazırlık ve bilgi ile yola çıkıldığında bu doğru. Bu küçük
kitap size yalnızca temel bilgileri vermektedir ve asla uygulamalı alıştırma olmaksızın
kullanılmamalıdır.
Öncelikle en önemli güvenlik kuralı aceleci olmamaktır. İnsanların öğrenme süreçleri
değişiklik gösterir. Dolayısıyla kendinizi hazır hissetmeden ırmağa çıkmakta acele
etmeyin. Bu işin örgütlenmiş kulüpler tarafından yürütüldüğü Sovyetler`de zor bir ırmağa
çıkabilecek seviyeye gelmek yıllar alır. Ancak Türkiye`de para ödeyerek bu işi öğrenen
birçok kişi ırmakları ve tehlikelerini bilen kılavuzlar eşliğinde zorlu ırmaklar çıkmaktadır.
Dolayısıyla köpüklü su Raftinginin heyecanlarını gerektirmektedir. Keşfetmeye başlarken
aceleci olmayın. Zamanınızı iyi kullanın ve ırmağın sihrini keşfetmenin çok özel olduğunu
düşünün.
Rafting Acenteleri
İyi Köpüklü bir ırmakta Rafting yapmak tecrübe ve bilgi gerektirmektedir. Tecrübeyi
güvenli bir şekilde kazanmak istiyorsanız özellikle hiç tecrübeniz yoksa bir eğitmen
bulmanız gerekir.
Eğitmen bulmanın en iyi yolu okula yani bir Rafting okuluna gitmektir.
Öğrencilerine köpüklü sularda güvenli bir şekilde rafting yapmayı öğretmeyi amaçlayan
Rafting okulları, profesyoneller, okullara bağlı açık hava eğitim programları ve rafting
kulüpleri tarafından açılıp işletilmektedir. İyi bir Rafting okulu temel ilkeleri öğrenip onları
uygulamanızı sağlayacaktır. Irmakta doğru kararları vermenizi sağlayacak deneyimi
edinmenin daha iyi, daha güvenli ve daha zaman kazandırıcı yolu yoktur.
Rafting okullarının süreleri bir günlük seminerlerden birkaç ırmakta gösterişli gezintiler
içeren 2 haftalık programlara değişiklik gösterir. Bir Rafting okulunun (acentesinin) iyi
olup olmadığını anlamak için bazı kriterler vardır:
o Rafting okulunu düzenleyen şirket ya da kuruluşun ünü ve güvenlik koşulları. Ne kadar
zamandır Rafting okulları çalıştırmaktadırlar?
o Eğitimcilerinde yazılı malzeme veriyorlar mı?
o Küçük seminerler düzenliyorlar mı? Konuları ne oluyor?
o Eğitmenlerin becerileri ne ölçüde? Nitelikleri neler? Eğitmenlerin öğrencilere oranı ne? (
1:5 uygun bir orandır)
o Okul değişik ırmaklarda Rafting yapmanızı sağlıyor mu ve değişik bot çeşitleri hakkında
bilgi veriyor mu?
Rafting okulu seçimi önelidir. Çünkü yalnızca Rafting yapmayı değil aynı zamanda bir
stil öğreniyor olacaksınız. Özellikle bu işten kılavuz olarak para kazanmayı hedefliyor ve
bir kulüpte çalışmak istiyorsanız kendi kişiliğinize uygun bir Rafting okulu seçmek çok
önemlidir. Bir çok kuruluş gelecek dönemki eğitmenlerini seçmek için Rafting okullarını
kullanırlar dolayısıyla ilk adım için bu kuruluşun rafting okuluna katılmanızdan daha iyi
bir yol yoktur. Araştırma yapın, birilerini arayıp sorun ve insanları önerdiği okulların size
uygun olup olmadığını belirleyin.
Irmağın Zorluğu Nasıl belirlenir?
Irmaklar çok çeşitli şekillerde sınıflandırılır. Orta-Batı ABD`de ırmakların zorlukları
en kolaydan en zora doğru 1`le 10 arasında numaralandırılır. Avrupa ve Sovyetlerde
farklı sınıflandırma değişkenleri vardır. Ancak yıllar geçtikçe uluslararası bir standart
gelişmektedir. Bu sistemde 6 zorluk seviyesi vardır: I. Sınıf - VI. Sınıf. Günümüzde
Raftingcilerin üzerinde anlaşamadığı tek nokta VI. Sınıf ve seviyenin aşılabilir olarak
kabulüdür. Bazıları bu seviyenin aşılamaz ırmaklar için bazıları ise en üst aşıla bilirlik
seviyesi için kullanılması gerektiğini söyler. Aşağıdaki derecelendirme sistemi her ikisini
de içerir:
1.Sınıf: Küçük dalgalı akarsu. Az engelli ya da hiç engelsiz
2..Sınıf: En fazla 1 metrelik dalgaları olan kıyıdan gözleme gerek kalmadan tespit
edilebilen açık kanalları olan kolay akıntılar. Birtakım manevralar gerektirir.
3.Sınıf: Botu alabora edebilecek yüksek ve düzensiz dalgalı akıntılar. Karmaşık manevra
gerektirebilecek dar geçitler. Kıyıdan gözlem gerektirebilir.
4.Sınıf: Her çalkantılı yerde tam manevralar gerektiren engelli geçitler içeren uzun ve
zor akıntılar. Kıyıdan gözlem çoğunlukla gereklidir ve koşullar kurtarma girişimlerini
zorlaştırır.
5.Sınıf: Kıyıdan hemen hemen her zaman gözlem gerektiren suyu oldukça fazle rotaları
olan aşırı zor, uzun ve vahşi akıntılar. Kurtarma koşulları zordur ve kaza halinde önemli
bir tehlike arz eder.
6. Sınıf: Neredeyse imkansız ve çok tehlikeli. Bu seviyedeki akıntılar uzmanlardan oluşan
bir takımla aşılabilir ancak bu önerilmez.
2.Güvenlik
Irmak Sınıflandırma Sistemi Nasıl belirlenir?
Biri size bir ırmağın kolay bir III. Sınıf ya da zorlayıcı bir V. Sınıf olduğunu söylerse bu
tür bilgilere çok güvenmemenizi öneririm. Irmak ve hava koşulları çabuk değişip ırmağın
zorluğunu önemli ölçüde etkiler.
Örneğin III. Sınıf bir çay ılık bir bahar yağmurundan sonra V. Sınıf bir canavara
dönüşebilir. Dolayısıyla yukarıda verilen ırmak seviyelendirme sistemi yalnızca iyi bir
kılavuz olarak kabul edilmelidir. Mutlak bir ölçü olarak algılanmamalıdır.
Bir ırmağın zorluğunu belirlerken; Irmakta çok su var mı (yüksek hacim)? Normalden
fazla mı? Irmak ne kadar eğimle akıyor? Hızlı akıntılar arasında sakin kısımlar var mı
yoksa sürekli köpüklü su mu var? Irmak dar ve sıkışık bir boğazdan mı yoksa geniş, açık
menderesli bir vadiden mi akıyor? Bölgenin jeolojik özellikleri nasıl? Bu bilgiler ırmak
seviyelendirme sistemi ile hava durumu, su sıcaklığı ve tahliye zorluğu dikkate alınarak
kullanıldığında ırmağın zorluğunu belirlemede yardımcı olacaktır. Bu konunun bir uzmanı
olarak Mike Grant`e göre ırmağa çıkarken benimsenmesi gereken slogan "Çok yük alma
ve her şeye hazırlıklı ol" olmalıdır.
Takım Olmak
Güvenli ve eğlenceli bir Raftingin temel unsuru takımın deneyimliliğidir. Her bir takım
üyesinin sağlık ve deneyiminin iyi olduğu doğrulanmalıdır. Kıyıdan ya da yardım
ekibinden uzak bir yerde bir sorun çıkarsa kimle ilgilendiğinizi ve takım arkadaşınıza
güvenip güvenemeyeceğimizi bilmeniz gerekir? Genellikle ırmak ne kadar zor olursa
takımınızın ve sizin o kadar deneyimli ve formda olmanız gerekir.
Eğer bir rafting turuna bir kulübün müşterisi olarak katılıyorsanız bu kitabı ırmağın
zorluğunu belirlemek için kullanın; beceri ve sağlık koşullarınızın uygun olduğundan emin
olun ve kanıtlanmış bir güvenlik garantisi sağlayan lisanslı bir kuruluşla yola çıkın.
İlk Yardım Konusu
Temel ilk yardım kurallarını bilmek önemlidir. Eğer Raftingi öğrenme konusunda
ciddiyseniz Temel İlk Yardım ve CPR dersleri almalısınız. Antalya da FORTNUNE
RAFTİNG bu konuda size konusunda uzman eğitmenleri ile yardımcı olabilir. Detaylı bilgi
için web sitemizden bize ulaşabilirsiniz…
Hipotermi Nedemek?
Hipotermi Özellikle düşük ateş olarak bilinir ve vücut ısısı normalin altına düştüğünde
meydana gelmektedir. Bu soğuk suda yüzdükten sonra ya da soğuk bir günde
kürek çekerken olabilir. Hipoterminin ilk belirtileri bitkinlik, titreme ve konuşmayı
güçleştirebilecek ve yarı-bilinçsiz bir duruma sokabilecek koordinasyon kaybıdır. Yaygın
olarak bilinenin aksine hipoterminin meydana gelmesi için aşırı soğuk hava olması
gerekmez. Aslında hipotermiye bağlanan çoğu ölüm nispeten ılık sıcaklıkta, 4-10 ºC`de
meydana gelir.
Hipotermi çok tehlikeli olabilir bu nedenle ciddiye alınmalıdır. Irmakta iken bu koşulları
özellikle de hava soğuk ya da kötüyse aklınızda tutun. Hipotermi ile başa çıkmanın en
etkili yolu önlemektir. Kamptayken kalın giysiler, rafting yaparken ise ıslak dalış elbisesi
giymek en iyisidir.
Herhangi birinde hipotermi belirtileri görüldüğünde turunuzu durdurun. Daha sonra bu
kişiyi yavaş yavaş ısıtın. Yani ırmak üzerindeyseniz karaya çıkın. Ateş yakın, hastaya
kuru ve kıyafetler giydirin ve vücut sıcaklığı normal olan birkaç kişiyle birlikte aynı
uyku tulumuna yatırın. Bunu yaparken diğerlerini de tehlikeye atmamaya dikkat edin.
Hastaya sıcak, alkolsüz bir içecek verin. Bu yöntemler ancak hastanın bilinci yerindeyse
uygulanır. Hasta kendinde değilse bu hipoterminin daha ciddi bir aşamada olduğunu
gösterir. Böyle bir durumda ırmak kenarındaki müdahale yeterli olmayacaktır; hastanın
acilen hastahaneye götürülmesi gerekir.
Suda Boğulma
Boğulma nefes yollarının kapanmasıdır. Bir kişi suda batar ve nefes alamazsa boğulma
gerçekleşebilir. Suyun akciğerlere doğrudan alınmaması gerekmektedir. Beyne sabit
bir şekilde oksijen gitmezse, beyin ancak birkaç dakika zarar görmeden kalabilir. Suyun
olduğu yerde boğulma tehlikesi her zaman vardır. Bu sebeple Rafting yaparken her
zaman can yeleği giyilmeli ve güvenlik prosedürlerine kesinlikle uyulmalıdır. Ne yazık
ki Antalya da Rafting konusunda Deneyime sahip olan Rafting firma sayısı çok azdır.
FORTUNE RAFTİNG Antalya da Güvenebileceğiniz firmalar arasında yer alır.
Kalp ve Akciğerin Yeniden Canlandırılmaya Çalışma
kısaca CPR Olarak ta bilinen hayat kurtaran uygulamanın öğrenilmesidir. Bu yöntem
kazazedenin kalbi durduğunda ya da kişi nefes almadığında kullanılır. Rafting yaparken
Irmakta olduğunuz sürece boğulma tehlikesi olduğundan ve her zaman acil yardım
ekibine yakın olamayacağınız dikkate alınırsa CPR yöntemini öğrenmeniz çok
önemlidir. Bunu öğreten kurslar bulunmaktadır. Ayrıntılı bilgi için araştırma yapmalısınız.
FORTUNE RAFTİNG Antalya da size yardımcı olacaktır. Zira CPR yalnız başınıza
öğrenemeyeceğiniz, mutlaka ders almanızı gerektiren bir yöntemdir unutmayın!
3.Güvenlik
Güvenlik Donanımına Sahip Olmak
Güvenli ve eğlenceli bir Rafting turu için aşağıdaki donanıma sahip olmanız
gerekmektedir. Resmi makamlarca belirlenen standartlarda can yeleklerini herkesin
her koşulda giymesi gerekir. Antalya da FORTUNE RAFTİNG Kurallara uygun Rafting
turu hazırlar. Irmağın daha sakin yerlerinde bile iyi tasarlanmış bir can yeleğini giymek
rahatsız edici olmaz ve düştüğünüzde sizi su yüzeyine çıkararak korur. Sakin suya
kesinlikle aldanmayın ve can yeleğinizi asla çıkarmayın…
Kasklar ve Rafting sırasında kullanılması gereken donanımlar arasında başta yer
almaktadır. Dış ülkelerde başlık takmak genellikle zor olan Rafting turlarında zorunlu
tutulurken Avrupa yakası ve Rusya da her zaman zorunlu kılınmıştır. Rafting Kaskları
suya düşmeniz durumunda başınızı taşlardan Kayalardan korumanın yanında
küreklerden, çerçevelerden ve diğer insanları başlarından da korur.
Islak dalış elbiseleri ( neopren ) ve yeni icat edilen su geçirmez kıyafetler suyun soğuk
olduğu durumlarda yararlı bir güvenlik donanımıdır. Bunlar sizin üşümenizi engellerler.
Sörfçülerin sayesinde bütün dünyada tanınır hale gelen Neopren ıslak dalış elbiseleri
cildinize yakın bir yalıtılmış su tabakası taşıyarak üşümenizi engeller. Su geçirmez
kıyafetler ise suyu vücudunuzdan tamamen uzak tutar. Hipotermiye yol açabilecek
koşullar söz konusu olduğunda ıslak ya da su geçirmez kıyafet giyilmelidir.
Rafting tTurunda ‘İnfo’ Başlangıç Konuşması
Güvenli bir Rafting turunun önemli bir unsuru ise herkesin bazı güvenlik ve acil durum
prosedürlerini bildiğinden emin olmaktır. Başlangıç konuşması bir sorun çıkması halinde
yapılması gerekenleri ve aynı şekilde tehlikeli durumlardan nasıl kaçınılacağını içerir.
Bu konuşmada ırmak üzerindeyken kullanılacak güvenlik uygulamaları anlatılmalıdır.
Başlangıç konuşması genellikler her turun başında tur lideri tarafından yapılır ve
genellikle "biliyorum herkes suya inmek için sabırsızlanıyor ama hepinizin 15dk boyunca
beni dikkatle dinlemenizi rica ediyorum. Herkesin anlatacaklarımı anlaması çok önemli"
gibi ifadelerle başlar. Başlangıç konuşması aşağıdakileri hatırlatmayı amaçlar.
o Her şeyin birbirine karışmasını engelleyin bütün donanımınızı ve diğer eşyalarınızı iyice
sarın.
o Kendinizi hiç bir şekilde bota bağlamayın. Botunuz alabora olursa bunun ne kadar tehlikeli
olacağını biliyorsunuz.
o Ayaklarınızı koruyacak ayakkabı giyin.
o Canyeleğinizi hiç gevşetmeyin.
o Acil bir durumun oluşmamasını sağlamanın en iyi yolu olabilecek en iyi takım olmaktır.
Çok çalışın ancak dikkatli ve soğuk kanlı olun.
Yüzme
Irmak turunda gerçekleşebilecek en olası sorun hızlı bir akıntıda takımınzdan birinin
suya düşmesidir. Bu en çok gerçekleşen acil durumlardan biridir ve genelde çözülmesi
kolay bir sorundur, herkes ne yapılması gerektiğini iyi bilir. Suya düştüğünüzde
ilk olarak soğuk, karanlık ve ıslak olduğunu hisseder ve nefes alamadığınızı fark
edersiniz. İnsanlar buna doğal olarak PANİK yaparak karşılık verirler. Ancak başlangıç
konuşmasından hatırlanması gereken nokta ırmağa düşme durumunda panik
yapılmaması gerektiğidir. Güvenli bir şekilde bağlanmış can yeleğiniz sayesinde hemen
yüzeye çıkarsınız. Daha sonra mümkünse sakinleşin ve turun tadını çıkarın.
Suya düştüğünüzde hatırlamanız gereken bazı başka noktalar şunlardır:
o Sakin olun. Can yeleğiniz sizi yüzeye çıkaracaktır.
o Botun altında kalırsanız ellerinizle tutunarak kenarına gelin.
o Yapabiliyorsanız bota hemen geri çıkın. Bottakilerden yardım isteyin.
o Bota hemen geri çıkamıyorsanız ayaklarınızı akıntı yönünde uzatıp dizlerinizi hafif kırarak
ve ayak parmaklarınız yukarıyı gösterir şekilde durun. Bu pozisyonu hatırlamanız önemli
çünkü ırmaktaki herhangi bir şeye çarparsanız bu sizi korur.
Bir botun ya da taşın önüne çıkmaktan sakının.
Hızlı akan sığ suda ayağa kalkmaya çalışmayın. Böyle yaparsanız ayaklarınızı taşlara
sıkıştırabilir ve suda öylece kalabilirsiniz. Irmaktaki ağaçlardan uzak durun. Ağaç dalları
süzgeç gibi suyun altında sizi tutabilir. Bir an önce karaya ya da başka bir bota çıkın.
Takımın kalanı sakin olmalı ve birini kurtarmak için suya atlamamalı.
Taşa Kapaklanma
Rafting Turunda Bot bir kayaya yan tarafından çarparsa kayanın üstüne kapaklanabilir.
Acil durum prosedürleri yerine getirilmezse bot kayanın akıntıya ters yönünde düzleşip
kalabilir. Bu durum bot akıntıyla taşınırken önüne bir taş çıktığında meydana gelir.
Eğer bot kayanın yanından kayıp gitmezse akıntı botu ters çevirir ve bot kayanın
üstüne kapaklanır. Bundan, taşa temas edildiğinde bottaki herkesin taşa doğru hareket
etmesiyle kaçınılabilir. Bu sorun saatler hatta günlerce sürebilir. Dolayısıyla nerede
olursa olsun böyle bir problemden uzak durmak istersiniz.
Rafting Turunda Botunuz taşa çarparsa hatırlamanız gereken bazı noktalar:
o Botun taşa çarpan tarafına doğru hızla ilerleyin.
o Bunu kılavuzunuz Kaya tarafına komutunu verdiğinde yapmalısınız. Böyle yaparak botun
ters yöndeki tüpünden ağırlığı alıp kapaklanmasını engellemiş oluyorsunuz.
o Suya düşerseniz kaya ve botun arasına girmemeye dikkat edin.
o Botunuz kayaya kapaklanırsa bir Z-makarası sistemi kurup botu çekin.
4.Güvenlik
Rafting Turunda Alabora Olmak
Büyük olan akıntıda alabora olan botlar düşünülerek iş hayatında söylenen bir söz
akla gelir "alabora olanlar vardır; bir de olacak olanlar" botunuz eninde sonunda bir
dalgaya çarpacak, bir çukura düşecek ya da bir kayaya sürtünerek geçecektir. Siz bunu
bilemeden önce botunuz bir şekilde gidecektir. Unutulmaması gereken ilk nokta hızlı
akıntılar için bütün yüzme kuralları geçerlidir. Tek fark bir yüzücü yerine bir bot dolusu
insanın olmasıdır.
Rafting turu esnasında Botunuz ters dönerse hatırlamanız gereken önemli noktalar:
o Botun altında kalırsanız nefes alıp tutun ve ellerinizle tutunarak botun yan tarafına çıkın.
o Akıntı yönünde ileride önemli bir tehlike yoksa botunuzun ters akıntı yönünde durun. Ters
dönmüş botunuzun üstüne çıkmaya çalışın.
o Başka bir botun gelip yardım etmesini bekleyin. Ters dönmüş botunuzu kıyıya çıkarmaya
çalışın.
Çukurlar
Rafting turunda botun çukura saplanıp kalması olası bir durumlar arasındadır. Öyle
ki yüzerken bile çukura saplanıp kalabilirsiniz. Her iki durumda da sakin olmanız ve
düşünmeniz gerekir.
Rafting Turunda Botunuz çukura takılıp kalırsa hatırlamanız gereken bazı önemli
noktaları FORTUNE RAFTİNG Olarak sıralamaya çalıştık:
o botun akıntı yönü kısmına gidin.
o Rafting Turunda Bot dönüp yönünü değiştirebilir. Siz akıntı yönüne doğru gidin.
o Mümkünse küreğinizi botu çukurdan kurtarmak için kullanın.
o Eğer yüzerken çukura saplandıysanız sakin olun. Can yeleğiniz sizi yüzeye her
çıkardığında nefes alın. Kendinizi "çamaşır makinesinde dönmüş gibi" ya da tekrar
tekrar suyun altına çekip sonra dışarı atan bir döngünün içindeymiş gibi hissedersiniz.
Kesinlikle Panik yapmayın. Birkaç saniye içinde çukurdan dışarı çıkarsınız. Tekrar
çukura çekiliyorsanız çukurun bir tarafına doğru hareket edin. Akıntıya karşı koymayın.
Karada Tehlike
Rafting Turunda Irmak üzerinde yapılacak bazı güvenlik uygulamalarına ırmak turu
kazası karada gerçekleşir. Örnek verecek olursak akıntıyı keşfe çıkıldığında, kampta,
botları taşırken, odun keserken... Söylenecek en güzel söz "yürürken önünüze bakın"
olur. Taşlar kaygan olur. Bitkiler alerji yapar. Böcekler ısırabilir. Kamp ateşleri tehlikeli
olabilir.
Ekolojik Olan Uygulamalar
Dünyamızda Irmakları insanlar ve canlılarla paylaşıyoruz. Bugün bozulmamış çok sayıda
ırmak bulunmaktadır. Bu nedenle ırmakları ve çevrelerini kirletmemeye dikkat etmeliyiz.
Aslında ırmakları bulduğumuzdan daha temiz bırakmalıyız. Böylece gelecek neslimizde
bu muhteşem yerlerin tadını çıkarabilsinler.
Turda Çevreyle Alakalı hatırlanması gereken bazı noktalar:
o Kesinlikle çöp atmayın. Sigara izmariti, yiyecek artıkları, plastik ambalajlar vs.
o Turda Irmakta doğrudan sabun kullanarak yıkanmayın ya da dişleriniz asla fırçalamayın.
o Yolunuza çıkan çöpler varsa mutlaka toplayın.
o Tur esnasında Irmağı tuvalet olarak kullanmayın.
o Yanınızda temizlik harici malzemesi bulundurun.
o Fotoğraf video çekerek yalnızca görüntü alın ve yalnızca ayak izi bırakın.
Keşif ile Taşınma
Rafting Turunda Dibini görmediğiniz ya da içinden uygun bir yol geçmeyen bir akıntıya
geldiğinizde durmalısınız keşif yapmak gerekebilir. Keşif derken ırmak kenarına çıkarak
akıntının ilerilerine doğru gidip zorluğunu belirlemek ve geçmek için en uygun yolu
aramaktan söz etmekteyiz. İşte böyle zamanlarda Raftingcilerin midelerinde kelebekler
uçuşmaktadır. Genellikle keşif gerektiren akıntılar uzun, zorlu, dik ya da tehlikelidir veya
bunların hepsidir. Taşınmak ya da bir akıntının etrafından yürümek akıllı Raftingciyi
aptalından ayıran özelliktir. Kendi becerilerini aşan bir akıntıyla karşılaştığında akıllı bir
Raftingci orayı yürüyerek geçmeyi tercih eder.
Aptal olan ise arkadaş baskısıyla, erkeklik taslamak için ya da tam bir cehaletle ya da her
üçünden dolayı tam tersini seçer. Bu aptallıktır. Her zaman daha başka zorlu akıntılar
vardır ve yaralanma ya da hatta ölüm tehlikesi göze alınamaz. Becerilerinizin farkında
olun. Ayrıca bir akıntıyı geçmenin aynı zamanda psikolojik olarak da zorlayıcı bir eylem
olduğunu unutmayın; gününüz gününüze hatta bir saatiniz bir saatinize uymayabilir.
Tek bir rafting botuyla Mümkün mertebe Rafting Yapmayın
Turda Rafting konusunda en önemli kural tura en az bir botun eşliğinde çıkmak. Bir
yaralanma ya da botta bir sorun söz konu olduğunda Sadece kalmamanız için bu
gereklidir.
Bu yönlendirici kurallar size sorunlardan nasıl kaçınacağınız ve başınıza geldiğinde nasıl
başa çıkacağınız hakkında fikir vermektedir. Irmakta yaşamda olduğu gibi en iyi yol en iyi
kararı vermektir. Öğrenebildiğiniz kadar öğrenin ve çalışın, çalışın, çalışın.
Rafting Turunda Girdaplardan
Faydalanma
Raftingciye Girdaplar yardımcı da olabilir engel de. Doğru tespit edilip kullanıldığında
girdaplar Raftingcinin dinlenip akıntının ilerilerine bakmasını sağlayabilir hızlı bir eksen
dönüşü için fırsat da sağlayabilirler. Fark edilmediğinde girdaplar botu yakalayıp bir anda
çevirmeye başlar.
Bir girdapta durabilmek için onu tespit etmeniz, bir geçiş açısı oluşturmanız ve girdabı
geçebilmek için bir momentum oluşturmanız gerekir. Girdaplardan sorunsuzca
geçebilmek için bunun alıştırmasını yapmak çok önemlidir çünkü bir girdabı görmemeniz
geçmeden önce incelenmesi gereken ya da hiç geçilmemesi gereken bir akıntıya
girmenizle sonuçlanabilir. Uzman V. sınıf Raftingcileri ırmakların dik akıntılı yerlerini
sakince geçmek için girdaptan girdaba girerek güvenli bir geçiş sağlarlar. Girdapları
yakalamak için çok çalışılması gerekir. Bu, çok önemli ve temel esastır.
Girdaplar ayrıca Rafting botunu yavaşlatmak ve dönüşlerde destek almak için kullanılır.
Botun girdaba giren kısmı diğer tarafından daha yavaş hareket edecektir. Botun yalnızca
burnunu girdaba sokarsanız kıç tarafı botu döndürür. Girdaba hazırlıklı değilseniz takip
ettiğiniz rotadan çıkabilirsiniz. Girdabı önceden tahmin eder ve bunun için hazırlanırsanız
durumdan faydalanabilir ve tur sürecinizi basitleştirirsiniz.
Genel Rafting Eğitim Konuları
Nelerdir
Botun tarihçesi ve gelişimi eğitimi
o Başlangıcı
o Dizaynındaki gelişmeler
o Raftingin şu anki durumu
Ekipman ve teknolojik eğitim
o Yapılış
o Tasarım
o Raft çeşitleri
o Raftı oluşturan parçalar
o Rafting giysileri
o Ekipman takma ve sökme
o Kişisel kamp takımı.
o Basit survival takımı.
o Bıçaklar.
o Bıçak nasıl kullanılır?
o Halatlar ve düğümler.
o Halat bakımı.
o Halat kullanımı.
o Raftın şişirilmesi.
o Raftın uygun değer basıncını ayarlama.
o Yolcu güvenlik brifingi verme.
o Kurtarma ipi kullanımı.
o Raftda oturma kuralları.
o Raftın suya indirilmesi ve sudan çıkarılması.
o Güç dengesi dağılımı.
o Güç ve dümen vuruşları.
o Dalgalarda ve çağlayanlarda pozisyon almak.
o Kontrollü yanaşma kuralları.
o Nehir özelliklerini okumak.
o Nehir derecelendirme sistemleri.
o Tehlikeli yerler, sudaki kütükler, ağaçlar v.b geçiş pozisyonları.
o Çağlayanlarda yüzme kuralları.
o Yolculara komut sistemi kuralları.
o Diğer nehir botları ile iletişim kuralları.
o Gruplarla rafting yapma özellikleri.
o Nehirde geçme üstünlüğü kuralları.
o Yan yatma, devrilme ve geri düzeltme kuralları.
o Kıyıdan kurtarma teknikleri.
o Vektörel ve Z çekişleri.
o Basit bir doğada hayatta kalma (survival) setini ve kullanım alanları.
o Basit keskiler ve bıçaklar.
o Bıçak kullanma güvenlik kuralları.
o Halatlar ve çeşitleri.
o Düğüm çeşitleri.
o Halat bakımı.
o Halatlar ve bağlama şekilleri.
Meteoroloji eğitimi
o Genel meteoroloji ve ölçüm araçları
o Rüzgâr ve Nehrin durumu
o Bulutlar ve çeşitleri
o Basınç, sıcaklık ve rüzgâr oluşumu
o Sinoptik harita ve yorumlaması
o Hava bülteni, genel yöresel bilgileri analiz etmek
Seyir (Navigasyon) eğitimi
o Mevki belirlemek
o Kıyı seyri
o Nehir haritası okuma
İlkyardım
Geçiş Açısı Nedir?
Geçiş açısı Rafting botunun akıntıya göre idare edildiği yerdir. Geçiş açısını akıntı
bir engele doğru akarken ve bu engelden kaçmak istediğinizde kullanırsınız. Botu
hızlandırmak ya da yavaşlatmak yetmez. Engelden kaçmanın tek yolu akıntıyla belli bir
açısı olacak şekilde çevirmek ve uzaklaşmaktır. Nereye diye sorabilirsiniz. Tabi ki gitmek
istediğiniz yöne akan akıntı yönüne.
Rafting Botunuzu ırmakta giderken iyi düşünün. Suda Irmağı okurken önünüzde bir engel
görüyorsanız Tam yolunuzun üstünde bir kaya duruyorsa Ve üzerinde bulunduğunuz
akıntı da kayaya doğru akmaktaysa Botu istediğiniz yöne çevirmeye karar vermelisiniz
ve etrafa da bakmalısınız. Akıntı nerede? Önünüzdeki en düzgün akıntı kayanın sol
tarafından akmaktadır. Bu akıntı da sizin yaklaşık 7m solunuzdadır. Botu sola çevirir
ve bu akıntıya doğru ilerlersiniz. Botunuzun seçtiğiniz akıntıya olan açısı, geçiş açısı,
başarılı bir Rafting manevrası için anahtar unsurdur.
Engel Durumu
önce Outdoor Oracle`da daha sonra da ırmaklarda tamamen öğrenilmesi gerekmektedir.
Önünüze çıkan engellerin tehlikesini ve gücünü hacim ile eğim etkilese de sonuçta bu
engellerin üstesinden gelecek olan sizsiniz, ırmağın akması ya da yüksekten düşmesi
değil. Hızlı bir akıntıya ilk baktığınızda göreceğiniz şey beyaz ve denetimsiz kaos
girdabıdır. Ancak biraz düşündüğünüzde bu ırmağın suyunu böyle yapan belli, görünür
nedenler olduğunu anlarsınız. Bunlar Rafting sırasında tespit etmeniz, sakınmanız ve
son olarak da kurtulmanız gereken engellerdir.
Turda Irmaktaki Dar Boğazlar
Tur esnasında Irmak daraldığında ve yan tarafları dikleştiğinde hızlı akıntıların
özelliklerinin değişecektir. Irmaktaki bir daralma kendi başına bir engel teşkil etmez.
Ancak dik bir eğim ve yüksek hacim ile birlikte dar bir boğaz bir engel oluşturabilir.
Bir ırmağın duvarları dikleşmeye, yatağı da daralmaya başladığında ırmak jeolojik
etkenler tarafından sıkıştırılmış olur. Böyle bir durumda can yeleklerinizi sıkın ve hızlı bir
akıntı için hazırlıklı olun. Olmayabilir ama koşullar olacağını göstermektedir. Zambezi
Irmağı`ndaki Deep Throat akıntısında ırmağın bir millik bir kesimi yaklaşık 10 m`lik bir
kanaldan geçer. Sonuç olarak gürültülü, şiddetli ve zor geçilebilir bir akıntı oluşur.
Taşlar -Kayalar
kayalar engel kavramını özetleyen unsurlardır. Sert, kımıldamaz ve çoğunlukla
kaçınılmazdırlar. Suyun üstündeki neredeyse ev büyüklüğündeki kayalar ise bazen bir
kanalı tıkayıp geçişi zorlaştırır hatta İmkansızlaştırır. Bazı büyük taşların altından da
su akıyor olabilir - bu gibi bir durumda yüzmek tehlikelidir. Bazıları ise sivridir ve botu
yırtabilir. Bazıları da dikkatsiz raftingcilerin botu taşın üstüne kapatmalarına ya da ters
çevirmelerine neden olur.
Su ile kapandıklarında taşlar dalga, çukur, girdap ve daha başka su gücüyle oluşan
şeylere neden olur. Taşların yerini tespit etmeyi öğrenmelisiniz. Hareket eden suyun
taşlardan nasıl etkilendiğini gözlemleyin. Taşlara çarpmaktan kaçının. Yoksa taşa
çarpar ve yuvarlanırsınız. Taşları aşma konusunda uzmanlaştığınızda o güzel taşların
yüzeylerine bakmaya çalışın. Asırlardır üzerlerinden geçen su ile işleniş gibidirler ve
sanki uzun bir tarihin sırlarını saklamaktadırlar.
Suyun Üzerinden gecen Taşlar
Su üstünden hemen altında adeta saklanmış taşlara özellikle dikkat etmek gerekir. Bu
türden taşlar birçok Raftingciyi çok büyük akıntıların tam da ortasında çaresiz bırakır.
Altınızdaki sivri bir taşsa gezintinizin turunuzun havası kaçabilir.
Dalga
Bunların temel özellikleri yüksek zirveleri ve alçak oluklarıdır. Okyanuslardaki
dalgalardan farklı olarak ırmak dalgaları genellikle yer değiştirmez ve "duran dalgalar"
olarak adlandırılırlar. Dalgalar çok çeşitli boy, şekil ve kuvvettedirler. Bazen geri kıvrılıp
kendi üstlerine düşerler, bazen sörf yapılabilecek kadar düzgün, bazen "V" şeklinde,
bazen de yana kıvrılır; dalgaların kendi kişilikleri vardır ve saygı ile karşılanmalıdırlar
özellikle de botunuzdan büyüklerse.
Kırılan dalga büyük bir duran dalganın üzerine düşen dalgadır. Çoğunlukla çukurlarla
karıştırılan kırılan dalgalar bir botu canlı canlı yiyebilir. Eğer dalganın taşıdığı su miktarı
fazla ise kırılan bir dalganın içine girmek bir duvara çarpmak gibidir. Çok büyük ve
beyaz olduklarından kırılan dalgaları görmek ve onlardan sakınmak - ya da görmek ve
kurtulmaya çalışmak- kolaydır.
"V" şeklindeki bir dalga ırmağın önündeki bir engelden, dik eğim den ya da büyük
hacimden kaynaklanır. Adı kendini mükemmel bir şekilde açıklamaktadır. Dalgaya tam
üstünden bakarsanız "V" harfine benzediğini, bu "V"nin tabanında ise aşağı akıntıyı
görürsünüz. Bir Raftingci gözüyle bu dalgalar aldatıcı olabilir ve çoğu botun ters
dönmesine neden olur.
Yana kıvrılan dalgalar V-dalgaların bir yarısı gibidir. Bazen kırılan bazen kırılmayan bu
dalgalar akıntıyla buluştukları açıya bakılarak en iyi şekilde açıklanabilirler. Bu dalgalar
karşınıza çıkmaz, yan taraftan çıkar. Bu nedenle botunuzu ters çevirmemesi için dikkatli
olmanız gerekir.
En iyi sörf yapılabilecek dalga uzun, dik ve pürüzsüz bir duvardır. En iyi sörf dalgası,
kırılmaz, yana kıvrılmaz. Eskimo kayıklarını kullananların bu dalgaların yüzeylerine adeta
yapıştıklarını görürsünüz sıklıkla. Akıntıya karşı ya da akıntı yönünde değil mükemmel
bir denge yakalarlar. Hatta bota bu dalganın üstünde sörf yaptırmak mümkündür ancak
tekniklerinin en iyi şekilde öğrenilmesi gerekir.
Engel 2
Çukurlar ve oyuklar
Oyuklar, yüzey akıntısına aykırı güçlü burgaçlar olarak nitelendirilebilir. Kara çukurlar gibi
ırmaktaki çukurlardan de kurtulmak için 4.boyuta geçmeniz gerektiğini düşünebilirsiniz.
Çukur, suyun bir engeli hızla aştığı yerlerde oluşur. Engelin önünde oluşan düşük
basınçlı bölge aslında akıntıya karşı akan yüzey suyu ile dolar. Düz akıntının ve ters
akıntının buluştuğu yere çukur denir ve su yüzeyindeki şeyler burada takılıp takılır. Böyle
bir durumda garip bir tecrübe yaşarsınız ve bunu nitelemek için "çamaşır makinesinde
döndük" ya da "geri dönüştürüldük" gibi cümleler kullanırsınız. çukurları tespit etmeyi
öğrenin ve dikkatli olun: en sakin görünen çukurlar aslında en tehlikelileridir.
Bent, kaya, direkler ve köprüler
Bir Rafting turunda ırmakta insan yapımı herhangi bir yapıdan uzak durun. Estetik açıdan
berbat olmalarının yanında alçak bentler, kayalıklar, direkler ve köprüler gibi insan
yapımı yapılar çoğunlukla tehlikelidir ve bunlardan sakınılması gerekir. Özellikle alçak
bentler tehlikelidir, çünkü tabanlarında oluşan çukurlar kusursuz bir şekilde oluşur ve
bunlardan kaçmak neredeyse imkansızdır. İlginç yanı ise bir bendin önündeki çukur çok
sakin görünür. Çok fazla köpük olmaz. Fakat bunun sizi kandırmasına izin vermeyin.
Yüzeydeki tüm su aslında akıntının tersine çukura akmaktadır.
Böyle kusursuz bir çukur kayalık gibi doğal bir yapıdan da kaynaklanabilir. Bir çukurun
varlığını gösteren en önemli ipucu yüzey akıntısının ters yönde olması. Ayrıca akıntı
yönünde adeta uçarcasına akan yüzey sularına da dikkat edin.
raftingcinin en iyi dostu Girdaplar
Hiç kimse girdap sözünün nereden geldiğini bilmez. Birçok vahşi hikaye gelir akıllara
ama hiçbiri doğru değildir. Girdaplar taşların arkasında ve ırmak kenarlarının yanında
oluşur. Her hızlı akıntının önemli bir özelliği girdapların en zor görünen unsurlar olması.
Girdaplar çukurların oluştuğu süreç sonucu oluşur. Bir engelin arkasında bir alçak basınç
bölgesi oluşur ve daha sonra su ile dolar. Dolayısıyla girdaptaki su akıntıya karşı akar.
Tahmin edileceği gibi girdabın ters akıntısıyla normal akıntının buluştuğu yerde bir
türbülans oluşur. Bu sarsıntı noktasına girdap çizgisi denir ve kendi içinde bir engel
oluşturabilir. Girdapları tanımak önemlidir, çünkü rafting tekniklerini oluşturan önemli
etkenlerdendir.
Çok tehlikeli Engeller
Ağaçlar - dalları birer tehlikedir ve kaçınılması gerekir. Diğer engellerden farklı olarak
ağaçlar "süzgeç" gibi yüzen cisimleri tuzağa düşürür. Ağaçlar dikkatsiz bir Raftingciyi
kevgirin makarnayı süzdüğü gibi süzer. Bir yüzücünün bir ağaç dalına takılıp tonlarca
suyun kuvveti ile orada kalakalması hoş ve komik bir görüntü değildir. Bundan
kaçınmanın tek yolu ırmaktaki her tür ağaçtan uzak durmaktır.
Şelale
Rafting Turunda Şelaleler, ırmak yatağının aniden dik ya da dike yakın olmasıyla
meydana gelir. Boyutları yaklaşık yarım metreden 500 metre arası değişiklik gösterir
ve suyun döküldüğü tabanda kaçınılmaz olarak bir çukur oluşur. Birkaç metreden fazla
yüksekliği olan şelaleler Rafting için uygun değildir ve yaklaşırken dikkatli olunmalıdır ve
kaçınılması gerekir.
Irmakların dalga, çukur, taş, girdap, şelale gibi oluşumların etrafından, üstünden ya
da yakınından geçmesi ile köpüklü su oluşur. Gürülder, sıçrar ve ilginç bir şekilde geri
kıvrılır. Yeterli bilgi, alıştırma, dikkat ve uygun donanımla böyle köpüklü suları rahatlıkla
aşabilirsiniz.
Çift Kürek Dönüşü Nedir?
Rafting Turunda Serbest kürekli bot gibi, sabit kürekli Rafting botları da bir kürek geri
çekip diğeri ileri iterken daha hızlı döner. Örneğin sağa dönmek için kürekçi, sağ tarafta
küreği çekerken solda iter. Sonucunda da sağa hızlı bir dönüş yapılmış olur. Bu dönüşleri
iyice oturana dek çalışmak gerekir. Çoğu çaylak bu dönüş hareketini yalnızca bir küreği
çekerek yapmayı öğrenip daha sonra bunu alışkanlık haline getiriyor. Bu ağzınız açık
sakız çiğnemek gibi kötü bir alışkanlıktır. En başından itibaren her seferinde çift kürek
dönüşünü kullanarak bu yöntemi öğrenin böylece sabit kürekli bir botu daha kolay ve iyi
kontrol edebilirsiniz.
Çekme Nedir?
Çekme çok güçlü bir kürek çekiş şeklidir. Bu hareketi yapmak için öne eğilmelisiniz ve
küreklerinizi suya bırakmalısınız, gücünüzü bacaklarınıza verip doğrularak kürekleri
çekmeye başlayın. Küreklerinizi sudan çıkarıp tekrar aynısını yapın Doğru yapıldığında
küçük bir insan bile ağır bir botu hareket ettirebilir. Bu tarz kürek çekme, sabit kürekli
botlarda en yaygın kullanılan ve en güçlü yöntemdir. Burada da teknik çok önemlidir -
hatta kuvvetten daha önemli. Yalnızca kollarınızı değil bütün vücudunuzu kullanın. Eğer
bacaklarınızda hareketlerinizi hissediyorsanız muhtemelen doğru yapıyorsunuzdur.
Asılma - İtme Hareketleri
İki tane daha gelişmiş kürek çekme şekli vardır: asılma ve itme hareketleri. Bunlar
çoğunlukla 5 temel hareketten sonra öğretilir. Ancak kılavuzun bunları bilmesi gerekir
çünkü bu komutlar botun açısını oturtmaya ve kontrol etmeye yarar.
Asılma hareketi, hızlı dönüşler ve botu yan taraflara çevirmek için kullanılır. Kılavuzun
botun yönünde küçük değişiklikler yapmak istediği zamanlarda sık sık kullanılan bir
komuttur. Asılma hareketini yapmak için bottan dışarı doğru eğilip küreği uygun bir açıyla
suya bırakın ve botu küreğe doğru çekin. Asılma hareketi, yan tarafa doğru ileri kürek
çekme hareketi olarak algılandığında kolaylıkla anlaşılır. İleri kürek çekerken yaptığınız
her şeyi yalnızca küreği bot ile arasında bir açı olacak şekilde tutarak yapmanız gerekir.
İtme hareketi ise asılmanın tam tersidir. İtme hareketi için bottan ya da kalçanızdan
destek alıp küreği botla bir açı oluşturacak şekilde dışa doğru itmeniz gerekir. Bu
komut ayrıca botun gidiş açısında bazı küçük düzeltmeler yapmak için de kullanılır.
İtme hareketi yan tarafa doğru geri kürek çekme hareketi olarak algılanırsa daha kolay
anlaşılır. Geri kürek çekerken yaptığınız her şeyi yalnızca küreği bot ile arasında bir açı
olacak şekilde tutarak yapmanız gerekir.
Kılavuzluk becerilerinizin alıştırmasını yapmak için botunuzla sakin bir akarsuya çıkın.
Yalnızca küreğinizi ve itme hareketini kullanarak botunuzu tam olarak döndürün ve
asılma hareketi ile durdurun böylece botunuz tam olarak akıntı yönüne dönmüş olsun.
Ardından da döndürmek için asılma hareketini ve durdurmak için itme hareketini
kullanarak deneyin. Sonra kürek takımınızın dönüş ve durdurma işlemlerini, asılma ya
da itme hareketlerinden uygun olanı ile bot akıntı yönünde olacak şekilde yapmasını
sağlayın. Bu, botu yönetme becerinizi geliştirmek için iyi bir yöntemdir.
Akıntıya Karşı Ters Geçiş Açıları?
iki çeşittir: akıntı yönünde ve akıntıya ters açılar. Akıntıya ters açılar bot akıntıya
göre ters yönde gidiyorsa kullanılır. Uygun şekilde kullanılmış bir ters geçiş açısının
sonucunda bot akıntı yönüne gitmeden bir taraftan diğer tarafa yandan geçmiş
olur. Örneğin akıntı yönünde hareket etmeden insanları ve araçları ırmağın bir tarafından
diğer tarafına götüren feribotlar yalnızca ters geçiş açılarını kullanırlar. Bu feribotlar
burun taraflarını neredeyse tamamen akıntının ters yönüne çevirerek ve gittikleri yöne
doğru küçük bir açı yaparak bu yöntemi kullanırlar. Ters yön açıları aynı zamanda
sabit kürekli botları kullananlar tarafından, akıntıya karşı kürek çekilerek, botu gitmek
istedikleri akıntıya sokmak için sıklıkla kullanılır.
Akıntı Tarafında olan Geçiş Açıları
Bu tür geçiş açıları daha çok serbest kürekli botlarda kullanılır. Botu yavaşlatan ya da
akıntı yönündeki gidişini ortadan kaldıran ters açılardan farklı olarak akıntı yönündeki
geçiş açıları botu ilerletmek ve aynı zamanda bir taraftan diğerine geçirmek için akıntının
kuvvetini kullanır. Bu tür açılar çoğunlukla büyük ve şiddetli akıntılı yerlerde kullanılır
Yukarıdaki metinler alıntıdır…istenirse siteden kaldırılacaktır… emeğe saygılıyızdır.
RAFTİNG, RAFTİNG TURU, ANTALYA, ANTALYADA RAFTİNG,TÜRKİYEDE RAFTİNG
FORTUNE RAFTİNGDE YAŞANIR İYİ EĞLENCELER…
.JPG)
.JPG)
