Rafting Turunda Girdaplardan Faydalanma
Raftingciye
Girdaplar yardımcı da olabilir engel de. Doğru tespit edilip kullanıldığında
girdaplar Raftingcinin dinlenip akıntının ilerilerine bakmasını sağlayabilir
hızlı bir eksen dönüşü için fırsat da sağlayabilirler. Fark edilmediğinde
girdaplar botu yakalayıp bir anda çevirmeye başlar.
Bir
girdapta durabilmek için onu tespit etmeniz, bir geçiş açısı oluşturmanız ve
girdabı geçebilmek için bir momentum oluşturmanız gerekir. Girdaplardan
sorunsuzca geçebilmek için bunun alıştırmasını yapmak çok önemlidir çünkü bir
girdabı görmemeniz geçmeden önce incelenmesi gereken ya da hiç geçilmemesi
gereken bir akıntıya girmenizle sonuçlanabilir. Uzman V. sınıf Raftingcileri ırmakların
dik akıntılı yerlerini sakince geçmek için girdaptan girdaba girerek güvenli
bir geçiş sağlarlar. Girdapları yakalamak için çok çalışılması gerekir. Bu, çok
önemli ve temel esastır.
Girdaplar
ayrıca Rafting botunu yavaşlatmak ve dönüşlerde destek almak için kullanılır.
Botun girdaba giren kısmı diğer tarafından daha yavaş hareket edecektir. Botun
yalnızca burnunu girdaba sokarsanız kıç tarafı botu döndürür. Girdaba
hazırlıklı değilseniz takip ettiğiniz rotadan çıkabilirsiniz. Girdabı önceden
tahmin eder ve bunun için hazırlanırsanız durumdan faydalanabilir ve tur
sürecinizi basitleştirirsiniz.
Geçiş Açısı Nedir?
Geçiş
açısı Rafting botunun akıntıya göre idare edildiği yerdir. Geçiş açısını akıntı
bir engele doğru akarken ve bu engelden kaçmak istediğinizde
kullanırsınız. Botu hızlandırmak ya da yavaşlatmak yetmez. Engelden kaçmanın
tek yolu akıntıyla belli bir açısı olacak şekilde çevirmek ve uzaklaşmaktır.
Nereye diye sorabilirsiniz. Tabi ki gitmek istediğiniz yöne akan akıntı yönüne.
Rafting
Botunuzu ırmakta giderken iyi düşünün. Suda Irmağı okurken önünüzde bir engel
görüyorsanız Tam yolunuzun üstünde bir kaya duruyorsa Ve üzerinde bulunduğunuz
akıntı da kayaya doğru akmaktaysa Botu istediğiniz yöne çevirmeye karar
vermelisiniz ve etrafa da bakmalısınız. Akıntı nerede? Önünüzdeki en düzgün
akıntı kayanın sol tarafından akmaktadır. Bu akıntı da sizin yaklaşık 7m
solunuzdadır. Botu sola çevirir ve bu akıntıya doğru ilerlersiniz. Botunuzun
seçtiğiniz akıntıya olan açısı, geçiş açısı, başarılı bir Rafting manevrası
için anahtar unsurdur.
Engel Durumu
önce
Outdoor Oracle`da daha sonra da ırmaklarda tamamen öğrenilmesi gerekmektedir.
Önünüze çıkan engellerin tehlikesini ve gücünü hacim ile eğim etkilese de
sonuçta bu engellerin üstesinden gelecek olan sizsiniz, ırmağın akması ya da
yüksekten düşmesi değil. Hızlı bir akıntıya ilk baktığınızda göreceğiniz şey
beyaz ve denetimsiz kaos girdabıdır. Ancak biraz düşündüğünüzde bu ırmağın
suyunu böyle yapan belli, görünür nedenler olduğunu anlarsınız. Bunlar Rafting
sırasında tespit etmeniz, sakınmanız ve son olarak da kurtulmanız gereken
engellerdir.
Turda Irmaktaki Dar Boğazlar
Tur
esnasında Irmak daraldığında ve yan tarafları dikleştiğinde hızlı akıntıların
özelliklerinin değişecektir. Irmaktaki bir daralma kendi başına bir engel
teşkil etmez. Ancak dik bir eğim ve yüksek hacim ile birlikte dar bir
boğaz bir engel oluşturabilir. Bir ırmağın duvarları dikleşmeye, yatağı da
daralmaya başladığında ırmak jeolojik etkenler tarafından sıkıştırılmış olur.
Böyle bir durumda can yeleklerinizi sıkın ve hızlı bir akıntı için hazırlıklı
olun. Olmayabilir ama koşullar olacağını göstermektedir. Zambezi Irmağı`ndaki
Deep Throat akıntısında ırmağın bir millik bir kesimi yaklaşık 10 m`lik bir
kanaldan geçer. Sonuç olarak gürültülü, şiddetli ve zor geçilebilir bir akıntı
oluşur.
Taşlar -Kayalar
kayalar
engel kavramını özetleyen unsurlardır. Sert, kımıldamaz ve çoğunlukla
kaçınılmazdırlar. Suyun üstündeki neredeyse ev büyüklüğündeki kayalar ise bazen
bir kanalı tıkayıp geçişi zorlaştırır hatta İmkansızlaştırır. Bazı
büyük taşların altından da su akıyor olabilir - bu gibi bir durumda yüzmek
tehlikelidir. Bazıları ise sivridir ve botu yırtabilir. Bazıları da dikkatsiz
raftingcilerin botu taşın üstüne kapatmalarına ya da ters çevirmelerine neden
olur.
Su
ile kapandıklarında taşlar dalga, çukur, girdap ve daha başka su gücüyle oluşan
şeylere neden olur. Taşların yerini tespit etmeyi öğrenmelisiniz. Hareket eden
suyun taşlardan nasıl etkilendiğini gözlemleyin. Taşlara çarpmaktan kaçının.
Yoksa taşa çarpar ve yuvarlanırsınız. Taşları aşma konusunda uzmanlaştığınızda
o güzel taşların yüzeylerine bakmaya çalışın. Asırlardır üzerlerinden
geçen su ile işleniş gibidirler ve sanki uzun bir tarihin sırlarını
saklamaktadırlar.
Suyun Üzerinden gecen Taşlar
Su üstünden
hemen altında adeta saklanmış taşlara özellikle dikkat etmek gerekir. Bu türden
taşlar birçok Raftingciyi çok büyük akıntıların tam da ortasında çaresiz
bırakır. Altınızdaki sivri bir taşsa gezintinizin turunuzun havası kaçabilir.
Dalga
Bunların
temel özellikleri yüksek zirveleri ve alçak oluklarıdır. Okyanuslardaki
dalgalardan farklı olarak ırmak dalgaları genellikle yer değiştirmez ve
"duran dalgalar" olarak adlandırılırlar. Dalgalar çok çeşitli
boy, şekil ve kuvvettedirler. Bazen geri kıvrılıp kendi üstlerine düşerler,
bazen sörf yapılabilecek kadar düzgün, bazen "V" şeklinde, bazen de
yana kıvrılır; dalgaların kendi kişilikleri vardır ve saygı ile karşılanmalıdırlar
özellikle de botunuzdan büyüklerse.
Kırılan
dalga büyük bir duran dalganın üzerine düşen dalgadır. Çoğunlukla çukurlarla
karıştırılan kırılan dalgalar bir botu canlı canlı yiyebilir. Eğer dalganın
taşıdığı su miktarı fazla ise kırılan bir dalganın içine girmek bir duvara
çarpmak gibidir. Çok büyük ve beyaz olduklarından kırılan dalgaları görmek ve
onlardan sakınmak - ya da görmek ve kurtulmaya çalışmak- kolaydır.
"V"
şeklindeki bir dalga ırmağın önündeki bir engelden, dik eğim den ya da büyük
hacimden kaynaklanır. Adı kendini mükemmel bir şekilde açıklamaktadır. Dalgaya
tam üstünden bakarsanız "V" harfine benzediğini, bu "V"nin
tabanında ise aşağı akıntıyı görürsünüz. Bir Raftingci gözüyle bu dalgalar
aldatıcı olabilir ve çoğu botun ters dönmesine neden olur.
Yana
kıvrılan dalgalar V-dalgaların bir yarısı gibidir. Bazen kırılan bazen
kırılmayan bu dalgalar akıntıyla buluştukları açıya bakılarak en iyi şekilde
açıklanabilirler. Bu dalgalar karşınıza çıkmaz, yan taraftan çıkar. Bu nedenle
botunuzu ters çevirmemesi için dikkatli olmanız gerekir.
En
iyi sörf yapılabilecek dalga uzun, dik ve pürüzsüz bir duvardır. En iyi sörf
dalgası, kırılmaz, yana kıvrılmaz. Eskimo kayıklarını kullananların bu
dalgaların yüzeylerine adeta yapıştıklarını görürsünüz sıklıkla. Akıntıya karşı
ya da akıntı yönünde değil mükemmel bir denge yakalarlar. Hatta bota bu
dalganın üstünde sörf yaptırmak mümkündür ancak tekniklerinin en iyi şekilde
öğrenilmesi gerekir.
Engel 2
Çukurlar ve oyuklar
Oyuklar,
yüzey akıntısına aykırı güçlü burgaçlar olarak nitelendirilebilir. Kara
çukurlar gibi ırmaktaki çukurlardan de kurtulmak için 4.boyuta geçmeniz
gerektiğini düşünebilirsiniz.
Çukur,
suyun bir engeli hızla aştığı yerlerde oluşur. Engelin önünde oluşan düşük
basınçlı bölge aslında akıntıya karşı akan yüzey suyu ile dolar. Düz akıntının
ve ters akıntının buluştuğu yere çukur denir ve su yüzeyindeki şeyler burada
takılıp takılır. Böyle bir durumda garip bir tecrübe yaşarsınız ve bunu
nitelemek için "çamaşır makinesinde döndük" ya da "geri
dönüştürüldük" gibi cümleler kullanırsınız. çukurları tespit etmeyi
öğrenin ve dikkatli olun: en sakin görünen çukurlar aslında en
tehlikelileridir.
Bent, kaya, direkler ve köprüler
Bir
Rafting turunda ırmakta insan yapımı herhangi bir yapıdan uzak durun. Estetik
açıdan berbat olmalarının yanında alçak bentler, kayalıklar, direkler ve köprüler
gibi insan yapımı yapılar çoğunlukla tehlikelidir ve bunlardan sakınılması
gerekir. Özellikle alçak bentler tehlikelidir, çünkü tabanlarında oluşan
çukurlar kusursuz bir şekilde oluşur ve bunlardan kaçmak neredeyse imkansızdır.
İlginç yanı ise bir bendin önündeki çukur çok sakin görünür. Çok fazla köpük
olmaz. Fakat bunun sizi kandırmasına izin vermeyin. Yüzeydeki tüm su aslında
akıntının tersine çukura akmaktadır.
Böyle
kusursuz bir çukur kayalık gibi doğal bir yapıdan da kaynaklanabilir. Bir çukurun
varlığını gösteren en önemli ipucu yüzey akıntısının ters yönde olması. Ayrıca
akıntı yönünde adeta uçarcasına akan yüzey sularına da dikkat edin.
raftingcinin en iyi dostu Girdaplar
Hiç
kimse girdap sözünün nereden geldiğini bilmez. Birçok vahşi hikaye gelir
akıllara ama hiçbiri doğru değildir. Girdaplar taşların arkasında ve ırmak
kenarlarının yanında oluşur. Her hızlı akıntının önemli bir özelliği
girdapların en zor görünen unsurlar olması. Girdaplar çukurların oluştuğu süreç
sonucu oluşur. Bir engelin arkasında bir alçak basınç bölgesi oluşur ve daha
sonra su ile dolar. Dolayısıyla girdaptaki su akıntıya karşı akar.
Tahmin
edileceği gibi girdabın ters akıntısıyla normal akıntının buluştuğu yerde bir
türbülans oluşur. Bu sarsıntı noktasına girdap çizgisi denir ve kendi içinde
bir engel oluşturabilir. Girdapları tanımak önemlidir, çünkü rafting
tekniklerini oluşturan önemli etkenlerdendir.
Çok tehlikeli Engeller
Ağaçlar
- dalları birer tehlikedir ve kaçınılması gerekir. Diğer engellerden farklı olarak
ağaçlar "süzgeç" gibi yüzen cisimleri tuzağa düşürür. Ağaçlar
dikkatsiz bir Raftingciyi kevgirin makarnayı süzdüğü gibi süzer. Bir yüzücünün
bir ağaç dalına takılıp tonlarca suyun kuvveti ile orada kalakalması hoş ve
komik bir görüntü değildir. Bundan kaçınmanın tek yolu ırmaktaki her tür
ağaçtan uzak durmaktır.
Şelale
Rafting
Turunda Şelaleler, ırmak yatağının aniden dik ya da dike yakın olmasıyla
meydana gelir. Boyutları yaklaşık yarım metreden 500 metre arası değişiklik
gösterir ve suyun döküldüğü tabanda kaçınılmaz olarak bir çukur oluşur. Birkaç
metreden fazla yüksekliği olan şelaleler Rafting için uygun değildir ve
yaklaşırken dikkatli olunmalıdır ve kaçınılması gerekir.
Irmakların
dalga, çukur, taş, girdap, şelale gibi oluşumların etrafından, üstünden
ya da yakınından geçmesi ile köpüklü su oluşur. Gürülder, sıçrar ve ilginç bir
şekilde geri kıvrılır. Yeterli bilgi, alıştırma, dikkat ve uygun donanımla
böyle köpüklü suları rahatlıkla aşabilirsiniz.
Çift Kürek Dönüşü Nedir?
Rafting
Turunda Serbest kürekli bot gibi, sabit kürekli Rafting botları da bir kürek
geri çekip diğeri ileri iterken daha hızlı döner. Örneğin sağa dönmek için
kürekçi, sağ tarafta küreği çekerken solda iter. Sonucunda da sağa hızlı bir
dönüş yapılmış olur. Bu dönüşleri iyice oturana dek çalışmak gerekir. Çoğu
çaylak bu dönüş hareketini yalnızca bir küreği çekerek yapmayı öğrenip daha
sonra bunu alışkanlık haline getiriyor. Bu ağzınız açık sakız çiğnemek gibi
kötü bir alışkanlıktır. En başından itibaren her seferinde çift kürek dönüşünü
kullanarak bu yöntemi öğrenin böylece sabit kürekli bir botu daha kolay ve iyi
kontrol edebilirsiniz.
Çekme Nedir?
Çekme
çok güçlü bir kürek çekiş şeklidir. Bu hareketi yapmak için öne eğilmelisiniz
ve küreklerinizi suya bırakmalısınız, gücünüzü bacaklarınıza verip doğrularak
kürekleri çekmeye başlayın. Küreklerinizi sudan çıkarıp tekrar aynısını yapın Doğru yapıldığında küçük bir insan
bile ağır bir botu hareket ettirebilir. Bu tarz kürek çekme, sabit kürekli
botlarda en yaygın kullanılan ve en güçlü yöntemdir. Burada da teknik çok
önemlidir - hatta kuvvetten daha önemli. Yalnızca kollarınızı değil bütün
vücudunuzu kullanın. Eğer bacaklarınızda hareketlerinizi hissediyorsanız
muhtemelen doğru yapıyorsunuzdur.
Asılma - İtme Hareketleri
İki
tane daha gelişmiş kürek çekme şekli vardır: asılma ve itme hareketleri. Bunlar
çoğunlukla 5 temel hareketten sonra öğretilir. Ancak kılavuzun bunları bilmesi
gerekir çünkü bu komutlar botun açısını oturtmaya ve kontrol etmeye yarar.
Asılma
hareketi, hızlı dönüşler ve botu yan taraflara çevirmek için kullanılır. Kılavuzun
botun yönünde küçük değişiklikler yapmak istediği zamanlarda sık sık kullanılan
bir komuttur. Asılma hareketini yapmak için bottan dışarı doğru eğilip küreği
uygun bir açıyla suya bırakın ve botu küreğe doğru çekin. Asılma
hareketi, yan tarafa doğru ileri kürek çekme hareketi olarak algılandığında
kolaylıkla anlaşılır. İleri kürek çekerken yaptığınız her şeyi yalnızca küreği
bot ile arasında bir açı olacak şekilde tutarak yapmanız gerekir.
İtme
hareketi ise asılmanın tam tersidir. İtme hareketi için bottan ya da
kalçanızdan destek alıp küreği botla bir açı oluşturacak şekilde dışa doğru
itmeniz gerekir. Bu komut ayrıca botun gidiş açısında bazı küçük düzeltmeler
yapmak için de kullanılır. İtme hareketi yan tarafa doğru geri kürek çekme
hareketi olarak algılanırsa daha kolay anlaşılır. Geri kürek çekerken
yaptığınız her şeyi yalnızca küreği bot ile arasında bir açı olacak şekilde
tutarak yapmanız gerekir.
Kılavuzluk
becerilerinizin alıştırmasını yapmak için botunuzla sakin bir akarsuya çıkın.
Yalnızca küreğinizi ve itme hareketini kullanarak botunuzu tam olarak döndürün
ve asılma hareketi ile durdurun böylece botunuz tam olarak akıntı yönüne dönmüş
olsun. Ardından da döndürmek için asılma hareketini ve durdurmak için itme
hareketini kullanarak deneyin. Sonra kürek takımınızın dönüş ve durdurma
işlemlerini, asılma ya da itme hareketlerinden uygun olanı ile bot akıntı
yönünde olacak şekilde yapmasını sağlayın. Bu, botu yönetme becerinizi geliştirmek
için iyi bir yöntemdir.
Akıntıya Karşı Ters Geçiş Açıları?
iki
çeşittir: akıntı yönünde ve akıntıya ters açılar. Akıntıya ters açılar
bot akıntıya göre ters yönde gidiyorsa kullanılır. Uygun şekilde
kullanılmış bir ters geçiş açısının sonucunda bot akıntı yönüne gitmeden bir
taraftan diğer tarafa yandan geçmiş olur. Örneğin
akıntı yönünde hareket etmeden insanları ve araçları ırmağın bir tarafından
diğer tarafına götüren feribotlar yalnızca ters geçiş açılarını kullanırlar. Bu
feribotlar burun taraflarını neredeyse tamamen akıntının ters yönüne çevirerek
ve gittikleri yöne doğru küçük bir açı yaparak bu yöntemi kullanırlar. Ters yön
açıları aynı zamanda sabit kürekli botları kullananlar tarafından, akıntıya
karşı kürek çekilerek, botu gitmek istedikleri akıntıya sokmak için sıklıkla
kullanılır.
Akıntı Tarafında olan Geçiş Açıları
Bu
tür geçiş açıları daha çok serbest kürekli botlarda kullanılır. Botu
yavaşlatan ya da akıntı yönündeki gidişini ortadan kaldıran ters
açılardan farklı olarak akıntı yönündeki geçiş açıları botu ilerletmek ve aynı
zamanda bir taraftan diğerine geçirmek için akıntının kuvvetini kullanır. Bu
tür açılar çoğunlukla büyük ve şiddetli akıntılı yerlerde kullanılır